Trẻ sợ đi học lớp 1 là vấn đề không mới, nhưng năm nào cũng là chủ để mà phụ huynh thảo luận sôi nổi và tìm cách hỗ trợ con khắc phục sớm. Trên thực tế tình trạng phổ biến này sẽ mất đi sau một thời gian các bé đã quen với trường lớp mới. Tuy nhiên không ít học sinh phải đối mặt với sốc tâm lý gây ảnh hưởng tới học tập và cuộc sống.
Vậy đâu là nguyên nhân, biểu hiện và biện pháp giải quyết vấn đề bé sợ đi học, cùng Dewey Schools tìm đáp án nhé.
Trẻ sợ đi học lớp 1 là vấn đề được nhiều phụ huynh quan tâm
Bước vào lớp 1 là sự thay đổi hoàn toàn khác biệt về môi trường, quy định học tập so với bậc mầm non. Mặc dù tính cách, sở thích, khả năng của mỗi trẻ khác nhau nhưng mỗi bé đều gặp phải những khó khăn, lo lắng nhất định. Tuy nhiên nếu bé sợ đi học lớp 1, cảm thấy đến trường không an toàn, không muốn tiếp xúc đông người, luôn lo lắng, thích ở gần cha mẹ cần có sự can thiệp đặc biệt.
Sợ trường học có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc học, nhưng số lượng này chiếm ít, ước tính khoảng 2 – 5% tổng số trẻ. Chúng ta cùng xem xét nguyên nhân tại sao khiến các bé sợ đi học như vậy.
>>> Tham khảo: Cho trẻ học trước chương trình lớp 1 – Nên hay không?
Nguyên nhân khiến trẻ sợ đi học khi vào lớp 1
6 tuổi là thời điểm trẻ phát triển về tư duy, thể chất để sẵn sàng cho việc đến trường. Tuy nhiên đối mặt với sự thay đổi về điều kiện học tập vẫn làm ảnh hưởng đến tâm lý khiến trẻ sợ đi học. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến lí do này:
Lần đầu rời xa bố mẹ
Lần đầu bước vào lớp 1, trẻ sẽ phải đến địa điểm mới, gặp bạn bè mới, giáo viên mới 1 mình mà không có cha mẹ bên cạnh. Con chắc chắn sẽ không tránh khỏi sự lo lắng, sợ hãi. Trước đó trẻ quen được cha mẹ và giáo viên mầm non chăm sóc chu đáo. Hiện giờ con cần phải chủ động trong nhiều việc nên có thể chưa kịp thích nghi ngay.
Việc rời xa vòng tay người thân, bên cạnh đó chưa hoàn thiện các kỹ năng tự chăm sóc nên trẻ lo lắng, sợ hãi những thứ xung quanh. Nhiều bé có cảm giác lạc lõng, tủi thân nên có phản ứng khó lóc khi cha mẹ để lại 1 mình ở trường.
Trẻ sợ đi học lớp 1 có thể là do nguyên nhân sợ gặp nhiều người lạ
Gặp mặt nhiều người lạ
Việc đến một môi trường khác với nhiều người xa lạ không chỉ là thử thách với trẻ, mà ngay cả với người lớn cũng mất khá nhiều thời gian để làm quen. Những trẻ hướng ngoại, hoạt bát, chủ động dễ dàng làm quen với bạn bè mới, hội nhập vào môi trường.
Tuy nhiên, với trẻ nhút nhát, hướng nội các em ngại đến chỗ đông người sẽ xảy ra tình trạng trẻ sợ đi học. Những trẻ nhạy cảm có thể chỉ vì những biểu hiện vô tình của bạn bè, thầy cô như nhăn mặt, nói to, nhíu mày… cũng có thể khiến con bật khóc. Tùy vào đặc điểm tính cách, khả năng mà trẻ có những phản ứng khác nhau khi gặp người lạ trong môi trường học lớp 1.
Bé đang quen thời gian chơi
Trong giai đoạn mầm non, trẻ học dưới hình thức học mà chơi, chơi mà học, sinh hoạt thoải mái. Trẻ học theo nhu cầu và không bị ép buộc, có thể tập trung vào việc vui chơi. Thời gian ở lớp hay ở nhà thời gian biểu của trẻ khá thoải mái, có thể cùng cha mẹ và bạn bè chơi đùa vui vẻ.
Tuy nhiên, khi bước vào lớp 1, toàn bộ những sinh hoạt này đã thay đổi. Thay vì việc quen chơi trẻ phải học theo nguyên tắc và kỷ luật, hạn chế thời gian rảnh rỗi, sự thay đổi khiến bé cảm thấy áp lục và chán nản. Việc tiếp thu kiến thức bắt buộc phải chuyển từ tư duy trực quan bằng hình ảnh sang tư duy trừu tượng khó hơn. Vì vậy, thời gian đầu trẻ chưa quen với lịch sinh hoạt mới, chưa biết được tầm quan trọng của việc học nên có những bé vẫn chưa thể tập trung.
Do quen với việc chơi nên bé sợ đi học là hiện tượng khá phổ biến với học sinh lớp 1. Sau 1 thời gian có một số trẻ nhanh nhẹn, hoạt bát, dễ thích nghi, hòa hợp với bạn bè sẽ thay đổi nhanh để đáp ứng yêu cầu. Nhưng cũng có trẻ nghịch ngợm, hiếu động cần được rèn rũa thêm để đi vào nề nếp.
Bé đang quen thời gian chơi ở lớp mầm non
Thầy cô giáo nghiêm khắc
Một trong những nguyên nhân khiến trẻ sợ đi học là do thầy cô giáo nghiêm khắc. Giáo viên cấp 1 có phương pháp giảng dạy, các tiếp xúc học sinh khác với giáo viên mầm non. Khi đến trường, những bé có tâm lý còn non nớt thường lo lắng phải tiếp xúc với thầy cô là người lạ nên có thể bị áp lực.
Tại lớp còn xảy ra nhiều tình huống, ví dụ trẻ không thể hiện được những điều bản thân muốn qua giao tiếp, dẫn đến giáo viên hiểu lầm ý của học sinh. Hoặc giáo viên yêu cầu trẻ phải thực hiện nội quy lớp học, tuân thủ theo yêu cầu khiến trẻ sợ hãi, không dám đối diện và nảy sinh tâm lý trốn tránh việc đi học.
Trẻ chưa quen với môi trường học tập mới, kết hợp với việc thầy cô nghiêm khắc rèn luyện tính kỷ luật cho trẻ nên dễ tạo thành khoảng cách. Mặc dù việc giáo viên làm là thể hiện trách nhiệm giảng dạy, muốn cho học sinh phát triển tốt hơn, học hỏi được những điều tốt đẹp. Tuy nhiên vì trẻ chưa thể hiểu ngay những vấn đề này nên cần có thời gian để trẻ thích nghi.
Cha mẹ gây áp lực học hành cho con
Phụ huynh nào cũng có mong ước con học hành tiến bộ, đạt kết quả cao trong học tập. Nhiều phụ huynh đặt kỳ vọng lớn vào con, muốn con sẽ trở thành niềm tự hào của gia đình nên không tiếc thời gian, công sức để đầu tư vào việc học cho trẻ. Tuy nhiên khi mong ước của cha mẹ, trở thành áp lực của trẻ sẽ khiến bé căng thẳng với lịch học liên tục, hết khóa học này đến khóa học khác, học tại trường điểm, học theo lớp chọn…
Khi khả năng của trẻ có giới hạn, không thể đạt được kỳ vọng của cha mẹ đặt ra, con không có thời gian để nghỉ ngơi và thư giãn sẽ bị mệt mỏi cả về tinh thần và thể lực. Nếu trẻ và cha mẹ không thể đối thoại để tìm ra cách tốt nhất, phù hợp với khả năng học tập của con có thể gây ra những hậu quả đáng tiếc.
Trẻ sợ đi học lớp 1 do cha mẹ gây áp lực học hành cho con
>>> Xem ngay: Hướng dẫn cách chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1
Biểu hiện của trẻ sợ đi học cha mẹ cần nắm rõ
Phụ huynh có thể chủ động hiểu trẻ để giúp con thích nghi nhanh và tìm được niềm vui đến trường, đạt được kết quả học tập như mong đợi. Cha mẹ có thể xem xét và kiểm tra xem con em mình có mắc phải một số biểu hiện sợ trường học dưới đây không:
Khóc
Khóc dường như là biểu hiện phổ biến của trẻ sợ đi học. Giai đoạn 6 tuổi, trẻ chưa có khả năng thể hiện rõ ràng mong muốn của bản thân, do đó các bé sẽ chọn cách khóc trước khi đi học, hoặc khóc khi đến trường. Nếu các bé khóc nhiều, níu chặt cha mẹ khi phải đến lớp chúng ta nên tìm hiểu lý do khiến con trở nên như vậy.
Ủ rũ, buồn rầu
Trẻ nhỏ rất khó để giấu đi cảm xúc của mình, khi chuẩn bị thực hiện việc gì đó thích thú con rất mong chờ. Ví dụ: Bé thích đi học vẽ, con sẽ chuẩn bị đầy đủ màu vẽ, giấy vẽ, chuẩn bị sẵn quần áo để đi học. Ngược lại, với những việc không thích con sẽ có thái độ không tích cực.
Khi chúng ta phát hiện ra trẻ có trạng thái khác biết, khi chuẩn bị đi học ủ rũ, buồn rầu, nếu được ở nhà vui vẻ, hoạt bát nên trao đổi với con để tìm nguyên nhân. Hoặc liên hệ với giáo viên để kiểm tra vấn đề con gặp phải trên lớp.
Biểu hiện phổ biến của trẻ sợ đi học là khóc lóc, ủ rũ, buồn rầu
Giả vờ ốm
Trẻ sợ đi học thường hay giả vờ ốm để được cha mẹ cho ở nhà. Tuy nhiên, thực thế nhiều trường hợp trẻ có thể mắc một số triệu chứng như tâm lý hồi hộp, đau bụng, khó ngủ… từ đêm hôm trước. Trong trường hợp này cha mẹ nên xác định tình trạng thực tế của con có phải ốm không, nếu cần hãy cho con đi khám để kiểm tra nguyên nhân, tránh làm ảnh hưởng đến việc học.
Chống đối
Một biểu hiện khác của trẻ không muốn đi học, sợ đi học là chống đối, không nghe lời. Khi chuẩn bị đi học con tỏ ra không hợp tác, lề mề, dậy trễ… Mặc dù cha mẹ giục giã nhưng con làm công tác vệ sinh cá nhân chậm, thay quần áo hay chuẩn bị sách vở tốn nhiều thời gian.
Biểu hiện nghiêm trọng
Ngoài các biểu hiện bên trên thì có một số biểu hiện tương đối nghiêm trọng xuất hiện khi trẻ sợ đi học mà cha mẹ cần phải để ý:
- Những ngày đi học trẻ thường xuất hiện những hành vi, thái độ tiêu cực nhưng nếu ở nhà thì không
- Trẻ đeo bám, trở nên giận dữ hoặc lo lắng nếu rời xa cha mẹ
- Trẻ ngủ ít, khó ngủ và thường xuyên gặp ác mộng, giật mình tỉnh giấc
- Trẻ sợ hãi quá mức nếu phải ở 1 mình
- Trẻ gặp một số triệu chứng bệnh lý như đau dạ dày, buồn nôn, tiêu chảy, nôn ói, mệt mỏi quá mức không rõ nguyên nhân nếu phải chuẩn bị đến trường
Đối với những biểu hiện sợ đi học của trẻ kéo dài, làm ảnh hưởng đến sinh hoạt và học tập sẽ cần có tác động đặc biệt. Vì vậy, phụ huynh cần nắm rõ trạng thái ngay sau khi đi học lớp 1 của con để có thể kịp thời hỗ trợ, để tránh những ảnh hưởng tiêu cực về sau.
Một số biểu hiện nghiêm trọng cho thấy trẻ sợ đi học lớp 1
>>> Xem thêm: Trẻ lo lắng khi đi học vào lớp 1 thì phải làm sao? [Hỏi đáp]
Cha mẹ nên làm gì khi trẻ sợ đi học?
Các chuyên gia khuyên rằng, nếu biểu hiện sợ đến trường của con kéo dài liên tục và xuất hiện với tần suất cao cha mẹ cần phải có biện pháp can thiệp phù hợp, tránh gây ảnh hưởng tới tâm, sinh lý của trẻ. Vậy nếu bé sợ đi học lớp 1 phụ huynh cần làm gì?
Lắng nghe và thấu hiểu trẻ
Trẻ nhỏ cũng có ước mơ, sở thích của chính mình và cần được cha mẹ tôn trọng. Luôn lắng nghe và thấu hiểu con là 1 trong những cách tốt nhất giúp trẻ yêu thích việc đi học. Hàng ngày phụ huynh nên dành thời gian trao đổi, nói chuyện với con về những vấn đề trong cuộc sống, học tập. Cha mẹ có thể lồng ghép khéo léo việc giáo dục trẻ một cách nhẹ nhàng trong những cuộc trao đổi này.
Bên cạnh đó, đừng quên khích lệ, ghi nhận những điều mà trẻ đã cố gắng đạt được. Đây sẽ là sự động viên tích cực để trẻ có niềm tin, động lực và sự tự tin vượt qua thử thách. Từ đó xây dựng cho trẻ sức mạnh nội lực, để nắm bắt cơ hội, loại bỏ sự sợ sệt và đạt được thành công trong tương lai. Thay vì nói với con sao nhút nhát thế, con không làm được đâu, chúng ta hãy chuyển thành cha mẹ tin con sẽ làm được, con sẽ làm tốt, con làm tốt lắm…
Đưa con đi tham quan trường
Phụ huynh hãy hiện thực hóa những lời kể về trường lớp bằng việc đưa con tham quan trường. Trẻ sẽ được làm quen với điều kiện của trường học, lớp học khiến con có cảm giác yên tâm và tâm lý vững vàng khi đi học.
Nếu có thời gian cha mẹ có thể đưa trẻ đến trường nhiều lần để trẻ có cảm giác thân thuộc, thích thú và gần gũi nhất là những địa điểm yêu thích như sân bóng, khu vui chơi, lớp học… Trong trường hợp nếu không được vào trường thì cho trẻ xem từ bên ngoài. Hãy nói với con sắp tới sẽ được học ở đây, các anh chị đang học rất vui phải không… Khi cảm thấy thú vị, trẻ sẽ khát khao, háo hức và mong chờ được đến trường.
Đưa trẻ đi tham quan trường
Khuyến khích trẻ đến trường
Khi trẻ sợ đi học, cha mẹ nên khuyến khích trẻ đến trường, hãy nói cho con về tầm quan trọng của việc học và trường là nơi tuyệt vời. Khi đến trường con sẽ học tập được những điều mới mẻ, nơi đó có nhiều niềm vui, kỷ niệm, sự thú vị.
Chúng ta nên chú ý, không nên nhồi nhét vào đầu trẻ những điều tiêu cực khiến con sợ hãi. Không nên dọa dẫm con về sợ nghiêm khắc hay hình phạt của thầy cô. Không nên đề cao việc trẻ phải nghiêm túc ngồi học kéo dài trong cả buổi sáng hoặc chiều. Nên khuyến khích, kể cho con nghe về những điều đáng yêu về trường lớp mỗi tối, để trẻ làm quen dần.
Nếu quan sát thấy trẻ xuất hiện tâm lý sợ tới lớp, phụ huynh cần giải thích cho trẻ hiểu việc đến trường là hiển nhiên, bạn bè con ai cũng sẽ đi học. Chúng ta có thể tạo ra sự đồng cảm bằng cách kể cho con nghe về những ngày đầu cha mẹ đã đi học như thế nào. Thường xuyên tâm sự, khơi gợi, khuyến khích sẽ giúp trẻ vững tâm, chủ động cho hành trình đến lớp.
Khơi gợi niềm thích thú khi đến trường
Lớp 1 là hành trình học tập hoàn toàn mới mẻ với trẻ, do đó con có thể không tưởng tượng được ở trường cần làm gì, phải học như thế nào, có giống hay khác học mầm non… Để hạn chế tình trạng trẻ sợ đi học, cha mẹ nên cho con xem hình ảnh, video về hoạt động của học sinh tại trường để con có thể tưởng tượng được.
Trẻ cũng sẽ lo lắng về vấn đề phải tiếp xúc với toàn người lạ từ thầy cô đến bạn bè. Vì vậy, phụ huynh nên khơi gợi niềm yêu thích đến trường của trẻ qua việc con sẽ được gặp gỡ với nhiều bạn bè, những người cùng sở thích, cùng học, cùng chơi… Trên lớp học cũng sẽ có nhiều hoạt động thú vị, trò chơi và được thầy cô giáo chăm sóc thay cha mẹ. Hãy truyền động lực cho con vượt qua sự sợ hãi và háo hức khám phá môi trường học tập mới mẻ.
Khơi gợi niềm thích thú khi đến trường của trẻ
Đừng tạo áp lực khiến trẻ sợ đi học
Đặt áp lực cho trẻ dường như đã là một thói quen của nhiều phụ huynh, bởi ai cũng có mong muốn con giỏi giang, học tốt. Tuy nhiên cha mẹ hãy thực sự nhìn và chấp nhận năng lực của trẻ, tôn trọng và cho con quyền được chọn lựa con đường học tập của mình. Việc ép buộc con học quá tải, thực hiện theo kế hoạch của người lớn khiến trẻ thực sự mệt mỏi về về tinh thần và thể chất từ đó khiến trẻ sợ đi học.
Giai đoạn đầu tiên của bậc tiểu học, con chỉ mới bắt đầu hành trình khám phá tri thức của mình. Chúng ta nên tạo ra một môi trường học tập vui vẻ, thoải mái để trẻ dễ dàng tiếp nhận, học tập và phát triển tốt. Mỗi đứa trẻ có tiềm năng riêng, nên việc tiếp thu kiến thức, kỹ năng sẽ khác nhau và không nên so sánh con với bạn bè khác. Trẻ cần có thời gian để tiếp thu kiến thức, rèn luyện, cố gắng để vững bước trên hành trình học tập của mình.
Những áp lực của cha mẹ đặt ra, những thành tích ép con phải đạt được sẽ không có ý nghĩa nếu con chưa đủ điều kiện để phát triển hoàn thiện. Trẻ cần được cân đối về thời gian học tập, nghỉ ngơi, thư giãn để có năng lượng, sức khỏe tốt hoàn thành nhiệm vụ của mình.
Để con tự chuẩn bị đồ dùng học tập
Trước khi vào lớp 1, trẻ cần được chuẩn bị đồ dùng học tập phù hợp. Thay vì việc cha mẹ chọn mua mang về cho trẻ, chúng ta đưa con theo để con tự chọn những gì con thích. Sau đó, cùng con sắp xếp đồ dùng cho những buổi đến trường sau này.
Các việc bọc sách vở, dán nhãn, sắp xếp dụng cụ học tập vào hộp bút, vào cặp sách rất mới mẻ khiến trẻ hứng thú. Trẻ chắc chắn sẽ háo hức, mong chờ việc đi học để sử dụng những món đồ yêu thích. Như vậy, các bé sẽ cảm thấy đi học lớp 1 là điều tuyệt vời và không còn sự lo lắng nữa.
Trẻ sợ đi học lớp 1 là cảm xúc bình thường với 1 đứa trẻ trong những ngày đầu đến trường. Tuy nhiên nếu biểu hiện này không sớm mất đi, thì cần phải có biện pháp can thiệp thích hơn. Phụ huynh nên chú ý đến con để tránh việc sợ đến lớp trở thành căn bệnh có ảnh hưởng đến tâm lý, học tập và sinh hoạt. Cuối cùng, đừng quên theo dõi Dewey School để liên tục cập nhật những kiến thức, thông tin thú vị nhé.
>>> Xem thêm: Làm sao để trẻ lớp 1 thích nghi với môi trường học tập mới?
