Tư duy giải quyết vấn đề là 1 trong những kỹ năng quan trọng ai cũng cần có để áp dụng vào việc học tập, công việc và cuộc sống. Người có tư duy giải quyết các vấn đề sẽ có những giải pháp tốt nhất để đạt được kết quả tốt hơn những gì đã đạt được trước đó. Trong nội dung bài viết dưới đây hãy cùng The Dewey Schools tìm hiểu cách nâng cao tư duy để giải quyết vấn đề hiệu quả nhé.
Tư duy giải quyết vấn đề là gì?
Trong thực tế, có nhiều vấn đề xảy ra hàng ngày cần được giải quyết và mỗi người khác nhau có cách suy nghĩ và giải quyết khác nhau. Tư duy giải quyết vấn đề là quá trình suy nghĩ, tiếp cận một cách có hệ thống và logic các vấn đề để tìm ra cách tiếp cận hay giải pháp hiệu quả nhất cho vấn đề đó. Tư duy để giải quyết vấn đề bao gồm việc:
- Phân tích vấn đề
- Xác định mục tiêu
- Thu thập thông tin
- Đánh giá các phương án có thể giải quyết vấn đề
- Lựa chọn giải pháp tốt nhất giải quyết vấn đề dựa trên thông tin và tài nguyên có sẵn
Tư duy giải quyết vấn đề còn liên quan đến kỹ năng sáng tạo, suy luận, logic và khả năng tìm cách tiếp cận mới để giải quyết các cách thức hiệu quả. Áp dụng tư duy để giải quyết vấn đề là cách để tạo nên sự đột phá thông qua các điểm mấu chốt, điểm khác nhau, không ngừng đặt câu hỏi để tìm ra giải pháp hợp lý nhất.
Tư duy giải quyết vấn đề là quá trình tìm ra cách tiếp cận, giải pháp hiệu quả cho vấn đề
Tầm quan trọng của tư duy giải quyết vấn đề
Tư duy là thể hoạt động trí não cao nhất của mỗi người, là cốt lõi, tiền đề cho việc sáng tạo. Trong công việc hay cuộc sống thì tư duy giúp chúng ta chủ động, đạt được những bước tiến mới hay đột phá để giải quyết 1 vấn đề bất kỳ.
Khả năng tư duy và khả năng giải quyết vấn đề chính là sự khác biệt của con người so với nhiều sinh vật khác trên trái đất. Nó thể hiện sự tối ưu về trí não, khẳng định khả năng và chỗ đứng của mỗi người trong công việc và trong xã hội. Rèn luyện, nâng cao kỹ năng tư duy và giải quyết vấn đề là 1 trong những phương pháp tốt nhất để làm việc một cách hiệu quả.
Những người có khả năng tư duy sẽ giải quyết vấn đề một cách chủ động, không để mọi chuyện theo tự nhiên hay chờ mong người khác làm thay. Khi bạn tư duy, tìm ra giải pháp tối ưu và nhanh đạt kết quả chính là tự rèn luyện cho mình khả năng tư duy và giải quyết các vấn đề trong công việc và cuộc sống.
Xem thêm: Kỹ năng giải quyết vấn đề là gì? Cách giải quyết vấn đề tối ưu
6 tư duy giải quyết vấn đề hiệu quả
Những người có tư duy cởi mở, đột phá sẽ luôn có cách giải quyết các vấn đề khó nhất một cách tốt nhất trong mọi hoàn cảnh. Tư duy để giải quyết vấn đề đóng vai trò quan trọng không kém phương pháp được áp dụng. Vì vậy cần phải có lỗi tư duy tạo ra tiềm năng mới, hữu dụng trong nhiều tình huống nhất là phù hợp với thời kỳ đầy biến động hiện nay.
Cùng The Dewey Schools tìm hiểu 6 tư duy giải quyết vấn đề cực hiệu quả ngay trong nội dung tiếp theo của bài viết này.
Tư duy logic
Tư duy logic sẽ giúp bạn giải quyết các vấn đề phức tạp để đạt được hiệu quả cao. Do người có tư duy logic hiệu quả sẽ biết cách sắp xếp và liên kết dữ liệu một cách nhất quán, mạch lạc và nhìn nhận vấn đề một cách tổng quát. Việc áp dụng sơ đồ tư duy để giải quyết vấn đề thông qua tổng hợp, phân tích vấn đề đang gặp sẽ giúp bạn nắm bắt và đưa ra cách giải quyết tốt hơn.
Tư duy logic sẽ giúp bạn giải quyết các vấn đề phức tạp đạt hiệu quả cao
Tham khảo thêm: Tư duy logic là gì? 12 cách rèn luyện tư duy logic cho trẻ từ sớm
Tư duy phản biện
Tư duy phản biện là một trong những tư duy giải quyết vấn đề giúp chúng ta có suy nghĩ độc lập, đưa ra những lập luận đúng đắn, giảm thiểu rủi ro. Người có tư duy phản biện sẽ ứng dụng để phân tích và giải quyết các vấn đề một cách hiệu quả. Để trau dồi tư duy phản biện, chúng ta cần trau dồi khả năng phân tích, trang bị thêm kiến thức để đưa ra những lập luận có tính xác thực cao.
Các đơn vị luôn cần những nhân viên có tư duy phản biện tốt, đưa ra những lập luận, suy luận dựa trên phân tích của chính mình. Từ đó đưa ra các thông tin để giải quyết vấn đề, kiểm tra tính chính xác của thông tin.
Tư duy đơn giản hóa vấn đề
Đơn giản hóa vấn đề, đơn giản hóa mọi việc để giải quyết mọi vấn đề tốt hơn là lời khuyên mà chúng ta thường nhận được từ người khác. Tuy nhiên không phải ai cũng thực hiện được việc đơn giản hóa này. Thay vào đó mọi người thường rơi vào trạng thái quan trọng hóa vấn đề, nhưng lại cố gắng để tìm cách giải quyết nhanh chóng. Do đó chúng ta có thể gặp phải tình huống không lường trước được những hệ lụy đi kèm hay kéo theo.
Người sở hữu tư duy giải quyết vấn đề này sẽ cẩn trọng suy nghĩ kỹ lưỡng trong việc tìm phương án giải quyết. Đặc biệt là với kế hoạch cần chuẩn bị và thực hiện trong thời gian dài. Trừ những trường hợp thực sự khẩn cấp, yêu cầu các quyết định nhanh gọn, tức thì.
Hãy tránh việc suy nghĩ phức tạp hóa, suy nghĩ tiêu cực sẽ làm mọi việc trở nên rối loạn, khó tìm cách giải quyết hợp lý. Để nhanh chóng nhìn ra cốt lõi của sự vật, hiện tượng, chúng ta có thể chọn cách đặt câu hỏi và trả lời “Để giải quyết vấn đề này có cách nào đơn giản hơn không”. Khi đặt câu hỏi, tìm câu trả lời thì não bộ chúng ta luôn tư duy, phân tích, vận động tìm cách tối giản nhất, giải pháp trọng điểm để giải quyết chúng.
Đơn giản hóa là một trong những tư duy giải quyết vấn đề hiệu quả
Tư duy lật ngược vấn đề
Tư duy theo chiều thuận là phân tích vấn đề, chỉ ra những khúc mắc, nhược điểm và nhanh chóng tìm cách giải quyết là cách làm phổ biến. Nhưng trong nhiều trường hợp cách giải quyết này không phải là tối ưu và bạn nên học cách lật ngược lại vấn đề.
Khi xem xét vấn đề bằng cách tư duy lật ngược, đưa ra kết quả mà giải pháp mang lại và so sánh để chọn cách mang đến nhiều lợi ích, ít hại nhất. Đây là cách làm giúp giải quyết bế tắc của phương án không hiệu quả, tìm ra hướng giải quyết độc đáo, sáng tạo.
Tư duy mở, suy nghĩ trung lập
Tư duy mở là tư duy giải quyết vấn đề với nhiều góc nhìn khác nhau. Người có tư duy mở sẽ đưa ra nhiều suy nghĩ và quan điểm khác nhau, không nhất quyết bảo vệ quan điểm của bản thân. Từ đó họ suy nghĩ dưới nhiều lăng kính và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả nhất.
Các nhà tuyển dụng thường có xu hướng tìm kiếm nhân sự có tư duy mở, bởi những người này luôn linh hoạt và có xu hướng tiếp cận sự vật, hiện tượng, sự việc ở nhiều cách khác nhau. Người có tư duy mở thường thoải mái bày tỏ quan điểm cá nhân và luôn tập trung lắng nghe quan điểm của người khác. Thậm chí chấp nhận những ý kiến trái chiều để mở rộng góc nhìn và suy nghĩ về vấn đề, trau dồi kiến thức, kỹ năng cho mình.
Bên cạnh đó, hãy học cách nhìn nhận vấn đề một cách trung lập, không nên quá tính toán, so đo hay xao động bởi những người xung quanh. Đây chính là cách làm trong sạch tư duy, hướng đến đánh giá khách quan và chủ động, là chính mình trong việc quyết định mọi việc.
Tư duy mở giúp nhìn nhận vấn đề theo nhiều góc độ khác nhau
Tư duy tích cực
Tư duy tích cực là 1 trong những cách tốt nhất để phân tích, nhận định vấn đề giúp tìm ra được giải pháp. Đừng chỉ tập trung vào hạn chế, khuyết điểm mà hãy nhìn nhận cả ưu điểm để kích thích, phát triển ưu điểm đó. Việc quá tập trung vào giải quyết những mặt bất lợi đôi khi không mang lại hiệu quả tích cực. Đây chính là điểm cốt yếu trong tư duy tích cực của mỗi người.
Cách nâng cao tư duy giải quyết vấn đề
Tư duy giải quyết vấn đề là kỹ năng cần thiết trong thời đại biến đổi không ngừng, hội nhập thế giới. Đây là khả năng có ích trong học tập, công việc và cuộc sống. Vì vậy chúng ta cần nâng cao tư duy để giải quyết vấn đề trong mọi hoàn cảnh bằng cách luôn trau dồi và tập luyện. Có 5 bí quyết để tạo nên sự thành công của việc tư duy để giải quyết vấn đề:
Luôn tò mò về mọi yếu tố của vấn đề
Lúc còn nhỏ, khi bắt đầu tìm hiểu về thế giới, chúng ta không ngừng tò mò và đặt câu hỏi về mọi thứ xung quanh vì chúng mới lạ và thú vị. Tuy nhiên, khi càng lớn lên, chúng ta càng có nhiều mối quan tâm khác, thì xu hướng đặt câu hỏi, tự tìm hiểu ngày càng giảm. Thay vào đó là việc sử dụng những thứ có sẵn, những giải pháp được cho là hiệu quả trước đó. Thói quen này đã làm giới hạn, bỏ lỡ sự sáng tạo, những giải pháp tốt hơn, tiềm năng hơn.
Đừng quên kích thích sự tò mò trong việc giải quyết vấn đề bởi tò mò chính là động cơ của sự sáng tạo và là cách nâng cao tư duy giải quyết vấn đề hiệu quả. Việc không ngừng đặt câu hỏi để phản biện các câu trả lời hoặc các giả thuyết trước đó giúp tạo ra nhiều giải pháp trọng tâm, mang lại hiệu quả một cách kinh ngạc.
Luôn tò mò giúp nâng cao tư duy giải quyết vấn đề
Dám đối mặt với sự mơ hồ
Khi đối mặt với người thành công, người giỏi giải quyết vấn đề phần lớn chúng ta đều cho rằng họ thật tài giỏi, xuất sắc, linh hoạt và tiếp cận vấn đề một cách có mục đích. Tuy nhiên trên thực tế, họ lại là người đã mắc nhiều sai lầm, dám thử nghiệm để đạt được hiệu quả mong muốn.
Thế giới thực là sản phẩm phức tạp được tạo ra giữa phản ứng của con người và các sự kiện ngẫu nhiên. Vì vậy mỗi người cần làm quen với việc ước tính xác suất để đưa ra các quyết định và phải chấp nhận phán đoán này có thể đúng đắn, không hoàn hảo hoặc sai lầm. Trong mỗi thời điểm kiến thức chỉ mang tính tạm thời và không đầy đủ. Kiến thức có thể thay đổi trong những sự kiện mới xuất hiện và chúng ta cần có sự điều chỉnh phù hợp.
Để nâng cao tư duy giải quyết vấn đề và đưa ra những giải pháp thay thế, điều đầu tiên cần làm chính là nghi hoặc những giải pháp được cho là chắc chắn với câu hỏi như “Điều gì khẳng định giải pháp này là chính xác?”. Đây là cách rèn luyện sự khiêm nhường, chấp nhận sự không hoàn hảo làm cho các giả định ngầm có thể xuất hiện, giúp chúng ta đánh giá, đưa ra các giải pháp thay thế và giải quyết vấn đề hiệu quả hơn.
Cách làm này được coi là bắt buộc trong các tình huống có độ mơ hồ cao. Ví dụ: Khi bắt đầu giải quyết một vấn đề nào đó hay trong các tình huống khẩn cấp.
Không ngừng thử nghiệm cái mới
Thực tại là những gì xảy ra tại một địa điểm và thời điểm nhất định và hoàn toàn không phải là tiềm năng hay dự đoán đã được đưa ra trước đó. Vì vậy những người giỏi luôn sẵn sàng và chủ động khám phá các giải pháp ở khía cạnh khác nhau hay kiểm nghiệm tính xác thực của giả thuyết nào đó. Đây là cách tổng hợp và tạo ra thông tin mới, nhất là trong trường hợp các số liệu cũ không thể giúp chúng ta đưa ra giải pháp sát thực tế nữa.
Không ngừng thử nghiệm cái mới là cách nâng cao tư duy giải quyết vấn đề của những người dám chấp nhận rủi ro. Mỗi bước đi của học không chỉ để đưa ra các quyết định cho hiện tại mà còn để củng cố, tạo thành nền tảng cho các bước đi tiếp theo. Thử nghiệm hiện tại sẽ mở ra những vùng bất định mới, thúc đẩy tạo ra và cập nhật thêm thông tin, của cải của riêng mình và củng cố sự tự tin cho các bước thực hiện tiếp theo.
Để hoàn thiện tư duy giải quyết vấn đề cần không ngừng thử nghiệm cái mới
Sử dụng trí tuệ tập thể
Tận dụng trí tuệ tập thể – Crowdsourcing (tìm nhân lực từ đám đông) là cách để giúp chúng ta tìm được người thông minh thích hợp với công việc nào đó, ngay cả khi họ không có mặt tại địa điểm này trong hiện tại. Một điều đặc biệt đã được chứng minh ở thực tế là giải pháp tốt nhất đôi khi còn không xuất hiện từ người trong ngành. Trong nhiều cuộc thi tìm kiếm nguồn lực từ đám đông, sẽ tạo ra 1 lượng thông tin rộng và các giải pháp mới mẻ.
Tuy nhiên phương pháp Crowdsourcing cũng có những nhược điểm nhất định. Để thực hiện phương pháp cần đầu tư nhiều thời gian, tiền bạc và sự cẩn trọng tránh để lộ với đối thủ cạnh tranh về kế hoạch hay các thông tin quan trọng. Hãy cẩn trọng với những chi phí tiềm ẩn khi áp dụng Crowdsourcing, ví dụ vô tình tiết lộ thông tin dẫn đến một lượng lớn các gợi ý kém chất lượng, không liên quan cần phải sàng lọc.
Sử dụng “câu chuyện” để thúc đẩy hành động
Những “câu chuyện” trong nhiều trường hợp được sử dụng như là công cụ để giải quyết vấn đề một cách hiệu quả. Sử dụng câu chuyện liên hệ gần gũi với một vấn đề có tính thuyết phục người khác hành động bằng các lý lẽ và logic để họ làm theo giải pháp đã được đưa ra.
Hãy thuyết phục người nghe bằng cảm xúc và tư duy, nêu rõ giải pháp sẽ dẫn đến hành động như thế nào. Sau đó trình bày tư duy logic dẫn đến việc cân nhắc, lựa chọn vì cách giải quyết vấn đề sẽ mang lại những gì, phần thưởng nhận được xứng đáng với rủi ro đã đặt ra. Bên cạnh đó đừng quên nêu rõ các rủi ro nếu họ không thực hiện hành động.
Tư duy giải quyết vấn đề được đánh giá cao và giúp chúng ta tìm ra cách tốt nhất giải quyết cho vấn đề trong học tập, làm việc và trong cuộc sống. Có nhiều cách rèn luyện tư duy giải quyết vấn đề hiệu quả mà bạn có thể áp dụng thường xuyên. The Dewey Schools chúc bạn nâng cao tư duy để giải quyết vấn đề hiệu quả nhé.
