Phương pháp lớp học đảo ngược là chiến lược giảng dạy hiện đại đã khẳng định được tính hiệu quả và ngày càng trở nên phổ biến. Hiểu rõ về quy trình xây dựng lớp học đảo ngược sẽ giúp giáo viên thực hiện hiệu quả phương pháp này và hỗ trợ tốt nhất cho quá trình học tập của từng học sinh.
Dưới đây Dewey Schools sẽ chia sẻ cùng thầy cô chi tiết 4 bước xây dựng lớp học đảo ngược.
Tìm hiểu quy trình xây dựng lớp học đảo ngược
Lớp học đảo ngược (Flipped Classroom) là hình thức tổ chức lớp học ngược lại với truyền thống. Lớp học này cung cấp hoạt động học tập hỗ trợ đồng đẳng lấy học sinh làm trung tâm, những gì truyền thống được thực hiện trên lớp sẽ được người học thực hiện ngoài lớp học.
Kỹ thuật lớp học đảo ngược tập trung vào việc cung cấp bài giảng, tài liệu, video, bài thuyết trình, hướng dẫn… được ghi sẵn cho học sinh tìm hiểu, nghiên cứu, chuẩn bị trước khi lên lớp. Thời gian lên lớp dành để ôn lại chủ đề, thảo luận nhóm, thực hiện các hoạt động cá nhân từ sự tương tác trực tiếp giữa học sinh và giáo viên, học sinh với bạn bè trong lớp.
Quy trình xây dựng lớp học đảo ngược gồm 4 bước được thực hiện như sau:
Giới thiệu nhiệm vụ
Bước đầu tiên trong quy trình xây dựng lớp học đảo ngược là giới thiệu nhiệm vụ. Mục tiêu của bước này là chuẩn bị cho học sinh các hoạt động sẽ thực hiện trực tuyến và thực hiện trong buổi học đảo ngược tại lớp. Giới thiệu nhiệm vụ để tăng cường sự tham gia của người học.
Trong bước 1, giáo viên bắt đầu thể hiện rõ những kỳ vọng của mình đối với học sinh thông qua việc làm rõ một cách chính xác những vấn đề muốn trẻ làm. Đồng thời nêu rõ lượng thời gian học sinh cần dành để chuẩn bị cho các hoạt động trên lớp sau đó.
Chú ý: Để chuẩn bị tốt cho bước tiếp theo giáo viên nên thông báo và ấn định ngày cho buổi học đảo ngược, để giáo viên và học sinh chuẩn bị tốt những gì cần làm hướng tới một kết quả học tập hiệu quả.
Lựa chọn tài liệu học tập
Bước tiếp theo giáo viên lựa chọn tài liệu học tập cho học sinh. Giáo viên có thể tự tạo tài liệu hoặc chọn tài liệu trực tuyến sẵn có, thông thường các tài liệu này bao gồm:
Tài liệu đọc trực tuyến
Trong lớp học đảo ngược tài liệu đọc khá phổ biến và giúp học sinh có thể nghiên cứu, tiếp thu kiến thức sâu và rộng hơn. Tài liệu đọc trực tuyến có thể là bài trên website, blog, sách hay ghi chú đọc. Tuy nhiên đây là tài liệu dễ gây nhàm chán, vì vậy giáo viên có thể thiết kế thêm sơ đồ, hình ảnh trực quan, câu hỏi hướng dẫn hoặc phản ánh để làm nổi bật lĩnh vực quan trọng. Từ đó giúp trẻ hứng thú tìm hiểu tài liệu, đọc đúng trọng tâm của bài học.
Lựa chọn tài liệu đọc trực tuyến
Tài liệu là video trực tuyến
Nên chọn các video trực tuyến cho bài học là ngắn gọn có thời lượng không quá 15 phút. Các video trực tuyến được ghi sẵn thường có hướng dẫn cụ thể, tuy nhiên để thu hút học sinh giáo viên có thể thêm lời nhắc, câu hỏi hướng dẫn để các em tập trung hơn và xác định rõ những lĩnh vực trọng tâm của bài học.
Bài thuyết trình
Bài thuyết trình là công cụ hữu ích để chia nhỏ và trình bày bài học một cách ngắn gọn và cuốn hút. Chúng ta có thể sử dụng các công cụ sẵn có để thực hiện tạo bản trình bày như SlideShare, LinkedIn, Google Trang trình bày, PowerPoint.
Podcast và screencasts
Podcast là tệp âm thanh kỹ thuật số người học có thể tải về thiết bị công nghệ như điện thoại, máy tính… để nghe bất cứ thời điểm, không gian nào. Screencasts bao gồm cả âm thanh và hình ảnh sử dụng trên máy tính giới thiệu về các khái niệm, kiến thức phức tạp hơn. Podcast và screencasts cần có thiết kế ngắn gọn kèm theo các câu hỏi định hướng hoặc phản ánh giữa các phân đoạn để duy trì sự tập trung cho người học.
Giáo viên nên chuẩn bị sẵn hệ thống khái niệm, các câu hỏi và lĩnh vực học sinh thường gặp khó khăn trong các hoạt động ngoài lớp học. Sau đó đưa vào thảo luận và đưa ra câu trả lời trong giờ học trên lớp.
Chuyển tài liệu học tập đến học sinh có thể thực hiện thông qua hệ thống quản lý học tập (LMS), nền tảng giao tiếp (Google Meet, Edubit) hay qua các nền tảng truyền thông xã hội như Facebook, Zalo…
Chú ý: Để giúp học sinh tăng hiệu quả tự học tập tại nhà thông qua tài liệu giáo viên nên khuyến khích người học ghi chú tóm tắt những ý chính quan trọng. Trong giờ học đảo ngược trên lớp học sinh có thể tiến hành thảo luận về quan niệm nhầm lẫn mà mình mắc phải.
Lựa chọn tài liệu thông qua Podcast hoặc Screencasts
Đánh giá việc học của học sinh
Bước đánh giá việc học của học sinh trong quy trình xây dựng lớp học đảo ngược giúp giáo viên và người học biết được việc đã hiểu biết tài liệu tốt đến mức độ nào. Từ đó giáo viên thay đổi các hoạt động trong lớp theo yêu cầu để thu hút sự chú ý của học sinh tốt hơn. Qua đó giáo viên đảm bảo rằng người học đã thực sự hoàn thành các hoạt động ngoài lớp học được giao.
Giáo viên sử dụng một số kỹ thuật đơn giản để kiểm tra kiến thức của người học sau khi đã tự đọc tài liệu:
- Sử dụng các câu hỏi tự đánh giá (lưu ý nên giới hạn số lượng câu hỏi đưa ra)
- Sử dụng câu hỏi trắc nghiệm hoặc câu hỏi trả lời ngắn (nên thực hiện khi bắt đầu buổi học)
- Tổ chức diễn đàn trực tuyến trước lớp hoặc khi bắt đầu giờ học để học sinh có điều kiện thảo luận, chia sẻ, nhận xét hoặc đưa ra các câu hỏi về bài học
- Sử dụng bản đồ khái niệm để kiểm tra sự hiểu biết của học sinh, tạo điều kiện cho người học thể hiện các yếu tố khác nhau và sự kết nối giữa các yếu tố trong một khái niệm. Giáo viên có thể yêu cầu học sinh tạo ra một bài trực tiếp trao đổi với thầy cô giáo. Từ đó giáo viên sẽ có thời gian xem xét lại nội dung và đưa ra phản hồi.
- Để đánh giá mức độ hiểu biết của học sinh giáo viên có thể sử dụng cách tóm tắt những kiến thức đã học trong 1 đoạn văn ngắn gọn
- Giáo viên có thể sử dụng LMS để thiết lập các câu đố sinh động được tự động chấm điểm hoặc đánh dấu riêng để đưa ra phản hồi chính thức.
Chú ý: Giáo viên nên dành thời gian xem các bài đánh giá và xác định các chủ đề tương tự, các lĩnh vực dễ gây hiểu lầm trước khi đến lớp. Sau đó giải quyết và làm rõ mọi việc trước khi tiến hành bước tiếp theo.
Tiến hành các hoạt động học tập
Tiến hành các hoạt động học tập
Bước cuối cùng trong quy trình xây dựng lớp học đảo ngược là tiến hành các hoạt động trên lớp. Trước khi lên lớp học sinh đã có những hiểu biết nhất định về tài liệu được cung cấp tự nghiên cứu. Ở bước trước đó giáo viên đã có đánh giá mức độ hiểu biết của người học, từ kết quả này thầy cô có thể chọn hoạt động nhóm hay hoạt động cá nhân phù hợp để hỗ trợ quá trình học tập của trẻ.
Các hoạt động học tập tập trung vào việc cải thiện sự hợp tác, tương tác giữa học sinh và học sinh, học sinh và giáo viên. Giáo viên có thể tham khảo 1 số kỹ thuật dưới đây để tạo ra trải nghiệm học tập tích cực trong lớp học đảo ngược:
Hoạt động cá nhân
Hoạt động cá nhân nên áp dụng với học sinh đang gặp khó khăn trong việc hiểu đầy đủ các nội dung tự học hay ôn tập kiến thức cũ trong khi làm bài tập, trả lời câu hỏi ngoài lớp. Giáo viên có thể dựa vào hoạt động trong lớp của từng cá nhân để giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về chủ đề trước khi chuyển sang hoạt động nhóm.
Chúng ta có thể áp dụng một số kỹ thuật cho hoạt động cá nhân của học sinh như sau:
- Thăm dò ý kiến hoặc sử dụng các câu hỏi trắc nghiệm nắm bắt nhanh mức độ hiểu bài của người học
- Sử dụng bản đồ tư duy, bản đồ từ ngữ, bản đồ khái niệm làm công cụ trực quan giúp học sinh củng cố kiến thức và hiểu rõ về khái niệm, xác định các mối liên hệ
- Bài thuyết trình là cách giúp từng học sinh hiểu sâu hơn về chủ đề
Giải quyết vấn đề cá nhân giúp học sinh biết cách áp dụng thực tế những gì trẻ đã hiểu biết để tìm ra giải pháp. Học sinh thực hiện việc này dưới sự hướng dẫn của thầy cô, ngay lập tức giáo viên đưa ra phản hồi và sửa chữa cho từng quan niệm sai lầm của người học.
Hoạt động nhóm
Tiến hành hoạt động nhóm
Hoạt động nhóm là hoạt động phổ biến giúp học sinh hiểu tài liệu và khám phá kiến thức mới tốt hơn trong lớp học đảo ngược.
- Quá trình thảo luận nhóm học sinh tích cực tham gia, chia sẻ kiến thức, phát triển tương tác giữa học sinh với giáo viên và học sinh với bạn bè cùng lớp.
- Hoạt động nhóm sở thích là cách để tìm ra các chủ đề chung trong thông tin, được thực hiện với sự trợ giúp của sơ đồ quan hệ. Học sinh có thể thảo luận, xác định cách thức, lý do và giải đáp tại sao các phần thông tin khác nhau trong cùng 1 danh mục.
- Quá trình tranh luận khi hoạt động nhóm là cách để học sinh tìm hiểu sâu hơn và có góc nhìn đa chiều về 1 chủ đề nhất định
Chú ý: Giáo viên nên có sự điều chỉnh các hoạt động chính trong lớp học như thảo luận, thực hành, dự án nhóm phù hợp để gia tăng tính tương tác, đảm bảo hiệu quả áp dụng kiến thức vào thực hành, thực tế. Sự điều chỉnh hợp lý sẽ thúc đẩy tinh thần tham gia tích cực, khuyến khích người học tham gia, chủ động tiếp thu bài học và giải quyết vấn đề. Trong quá trình này nên xem xét vấn đề cân đối thời gian cho từng hoạt động hợp lý để đảm bảo không ảnh hưởng đến hiệu suất học tập.
Trên đây là 4 bước quy trình xây dựng lớp học đảo ngược Dewey Schools đã tổng hợp. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi cung cấp sẽ hữu ích với những bạn đang quan tâm đến vấn đề này. Liên hệ với Dewey Schools nếu bạn cần trao đổi hay giải đáp thắc mắc nhé.
Xem thêm: Xây dựng mô hình lớp học thông minh tại The Dewey Schools