Một trong những yếu tố hàng đầu để quá trình học tập đạt được hiệu quả tối ưu là môi trường học tập tốt. Nguyên nhân là do ở lứa tuổi học sinh nhất là giai đoạn còn nhỏ, trẻ dễ bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài dẫn đến việc mất tập trung, ảnh hưởng đến kết quả học và rèn luyện.
Vì vậy việc tạo môi trường học tập tốt thực sự cần thiết cho hành trình rèn luyện của các em. Cùng Dewey Schools tìm hiểu về vai trò và tầm quan trọng của môi trường học đối với học sinh là như thế nào nhé!
Khái niệm về môi trường học tập
Môi trường học tập là tổng hòa các yếu tố ảnh hưởng, tác động đến việc học tập bao gồm cả bên trong (yếu tố tinh thần) và bên ngoài (yếu tố vật chất) như âm thanh, ánh sáng, cơ sở hạ tầng, phương thức giảng dạy…Trong đó:
- Yếu tố bên trong: Yếu tố bên trong của môi trường học tập có thể là mặt tích cực hoặc tiêu cực ảnh hưởng đến việc học tập của mỗi người như các yếu tố tâm lý bao gồm động cơ, nhu cầu, mục đích, sự hứng thú, tính tích cực của người học và phương pháp, phong cách giảng dạy của người dạy (nếu có)
- Yếu tố bên ngoài: Yếu tố bên ngoài bao gồm các yếu tố như cơ sở vật chất trong không gian dạy và học là các đồ dùng, trang thiết bị dạy học bao gồm bàn ghế, bảng phấn, sách vở, âm thanh, ánh sáng… có tác động đến người học.
Ngoài ra, môi trường học cũng cần có sự gắn bó, liên kết các thành viên như học sinh, sinh viên với nhau hay mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình để gắn kết học tập.
Môi trường học tập là tổng hòa các yếu tố ảnh hưởng, tác động đến việc học tập
Để có môi trường học tập tốt cần phải kết hợp các yếu tố tinh thần và vật chất một cách hài hòa, linh hoạt giúp học sinh có thể cảm thấy thỏa mái nhưng vẫn đảm bảo sự tập trung cần thiết. Trong đó việc cải thiện các yếu tố bên ngoài và bên trọng cần kết hợp với việc tạo nguồn cảm hứng, động lực học tập cho người học để tạo ra kết quả và thành tích học tập tốt nhất.
Có thể bạn quan tâm: Lớp học đảo ngược là gì? Mô hình học tập thu hút và hấp dẫn
Các loại môi trường học tập phổ biến hiện nay
Căn cứ vào mục đích học tập có thể chia môi trường học tập thành 4 loại phổ biến là: lấy người học làm trung tâm, lất trí thức làm trung tâm, lấy đánh giá làm trung tâm và lấy cộng đồng làm trung tâm.
Lấy tri thức làm trung tâm
Môi trường học tập lấy tri thức làm trung tâm sẽ thiên về tìm hiểu thông tin, tập trung vào bản chất thật sự của vấn đề để áp dụng vào thực tiễn. Lớp học chủ trương không học vẹt không học đối phó chỉ để đủ điều kiện lên lớp. Giáo viên nhận thức sâu sắc việc dạy học sinh học chắc kiến thức và coi đây là trách nhiệm cần thực hiện trong việc đào tạo cho trẻ.
Lấy đánh giá làm trung tâm
Một trong những môi trường học tập phổ biến không thể không kể đến hiện nay là lấy đánh giá làm trung tâm. Tức là khi thực hiện bất cứ việc gì cũng cần phải xin góp ý hay nhận xét từ người khác. Khi nhận ý kiến từ nhiều người, người học sẽ góc nhìn đa chiều, bởi bản thân khó có thể nhìn nhận một cách khách quan. Từ đó, chúng ta nhận ra được khuyến điểm, sai sót của bản thân để kịp thời khắc phục để chất lượng học tập tốt hơn.
Đây cũng chính là điểm cốt lõi của môi trường học lấy đánh giá làm trung tâm. Người học được giáo viên đánh giá khả năng tư duy, học hỏi và thái độ khi tham gia học tập và xây dựng bài tại lớp học.
Môi trường học tập lấy đánh giá làm trung tâm
Môi trường học tập lấy người học làm trung tâm
Trong môi trường lấy người học làm trung tâm, người học là nhân vật chính được giáo viên tập trung giảng dạy. Thầy cô giáo sẽ căn cứ theo năng lực của từng học sinh để có những phương pháp giảng dạy phù hợp. Thông thường hoạt động học tập phổ biến trong những lớp học này là thảo luận nhóm, giúp học sinh rèn luyện cách làm việc theo đội nhóm, thể hiện và hoàn thiện năng lực của bản thân khi làm việc cùng nhau.
Tham khảo thêm: So sánh phương pháp lấy giáo viên và học sinh làm trung tâm
Lấy cộng đồng làm trung tâm
Môi trường học tập lấy cộng đồng làm trung tâm cung cấp cho trẻ nhiều chương trình hoạt động ngoại khóa. Học sinh tham gia các hoạt động sau giờ học văn hóa như các câu lạc bộ sở thích, hoạt động thể dục thể thao… để tìm ra thế mạnh của bản thân, trở nên năng động, hoạt bát và tràn đầy năng lượng.
Khi tham gia hoạt động cộng đồng, trẻ được tạo điều kiện để giao lưu, gặp gỡ, học hỏi kiến thức từ bạn bè và những người xung quanh và bên ngoài cuộc sống. Nếu sinh hoạt trong cộng đồng chất lượng, giao lưu với những người giỏi giang được yêu thương, hỗ trợ trẻ sẽ không ngừng tiến bộ. Đồng thời những hoạt động này còn là kỷ niệm đẹp đẽ trong thời học sinh mà các em được trải nghiệm.
Để nhận định môi trường học tập tốt nhất với người học thì chỉ có người học nhận biết sự phù hợp và hiệu quả để đưa ra chọn lựa. Hiện nay rất nhiều cơ sở đào tạo áp dụng việc tạo ra môi trường học lấy người học là trung tâm, nhưng đồng thời kết hợp cải thiện khác như chương trình giảng dạy, cơ sở vật chất, giáo viên… Tất cả các yếu tố hướng đến mục tiêu cải thiện trình độ học vấn, sự hiểu biết, năng động, sáng tạo, khả năng tư duy linh hoạt, nhạy bén của người học.
Môi trường học lấy cộng đồng làm trung tâm
Vai trò của môi trường học tập đối với học sinh
Môi trường học tập có thực sự quan trọng đối với học sinh hay không? Theo đánh giá từ chuyên gia và nhiều người học, môi trường học có vai trò quan trọng đối với kết quả học tập và rèn luyện của mỗi người. Vì vậy mỗi học sinh cần có môi trường học tốt để đuổi kịp tốc độ phát triển của tri thức.
Xã hội hiện đại không ngừng vận động và đang phát triển từng ngày về tất cả các phương diện như công nghệ, kỹ thuật, y tế… Do đó mỗi người cần có ý thức không ngừng nâng cao kiến thức, kỹ năng, giá trị cá nhân để không ngừng vươn lên những nấc thang ngày càng cao, đạt được những vị trí mong muốn trên con đường học tập và xây dựng sự nghiệp.
Ngay ở lứa tuổi học sinh các em cần phải có mục tiêu cụ thể, lập kế hoạch và quyết định cách thực thực hiện đúng kế học đề ra, nghiêm túc hoàn thành tiến độ. Hình thành thói quen kỷ luật, áp dụng phương pháp học tập khoa học, kết hợp môi trường học tập tốt sẽ là nền tảng vững chắc để đạt được hoài bão học tập của mình.
Môi trường học tốt tạo điều kiện để người học tập trung cao độ, chủ động, sáng tạo, yêu thích việc học tập, giúp việc học phát huy hiệu quả, khai thác tiềm năng và nâng cao khả năng của chính mình. Học tập tốt không chỉ mang lại thành tích, sự thành công cho mỗi cá nhân, chúng ta còn đóng góp cho sự phát triển của quê hương, đất nước. Hãy không ngừng học tập, nâng cao giá trị bản thân, nâng cao tri thức để lan tỏa những điều tích cực ra xã hội.
Những yếu tố quan trọng mà môi trường học tập tốt cần có
Môi trường học tập tốt có vai trò lớn trong hành trình học tập của mỗi người. Tuy nhiên môi trường học không có sẵn mà cần được tạo lập, duy trì, phát triển và nuôi dưỡng. Chúng ta cần quan tâm đến những yếu tố quan trọng cần có dưới đây để thiết lập điều kiện học tập tốt nhất.
Học sinh làm trung tâm
Môi trường học hiệu quả yêu cầu khía cạnh cơ bản là xem trọng người học, tạo điều kiện cho họ tìm kiếm kiến thức, được đưa ra ý chính kiến, tự tin tham gia vào các hoạt động học tập. Giáo viên có trách nhiệm theo dõi, giám sát khả năng tiếp thu, sự đóng góp ý kiến, cách thay đổi bản thân của học sinh trong suốt quá trình học tập.
Môi trường học tập tốt là thầy cô quan tâm, tôn trọng và coi học sinh là trung tâm. Người học được giáo viên xem trọng sự độc đáo, sự đóng góp, kinh nghiệm, kiến thức, khả năng học hỏi, phát triển và sự thay đổi. Giáo viên chú trọng đến người học để hiểu những điều học muốn chia sẻ và xem xét để hỗ trợ họ một cách tốt nhất.
Những yếu tố quan trọng mà môi trường học tập tốt cần có
Xem thêm: Phương pháp giáo dục lấy học sinh làm trung tâm
Có tính thách thức
Môi trường học tập tốt là môi trường có tính thách thức với người học, tức là phải được gợi mở, khen ngợi, gây sự hứng thú và thách thức. Đây là môi trường để phê bình, đặt câu hỏi, yêu cầu và hoàn toàn không mang tính bị động, cũng không phải là nơi làm việc riêng.
Trong môi trường học cần phải tạo điều kiện kích thích học sinh tìm tòi, vượt qua giới hạn của bản thân, phát hiện tiềm năng và sử dụng tiềm năng một cách sáng tạo, tận dụng được khả năng của mình. Người học giải phóng được bản thân, hình thành khả năng suy nghĩ độc lập, sáng tạo.
Chia sẻ
Kinh nghiệm là những trải nghiệm thực tế riêng của mỗi người, là điều nên được chia sẻ, học hỏi. Do đó môi trường học tập tốt nên là không gian thân thiện, cởi mở để mỗi người có thể nêu ra một cách có hệ thống và hiệu quả kinh nghiệm trong quá khứ.
Tuy nhiên việc chia sẻ kinh nghiệm không phải là những buổi kể chuyện không có kết luận, không có kết thúc. Người thực hiện cần tập trung vào mục tiêu học tập, cần có nội dung, cấu trúc để quá trình bày tỏ cởi mở, có sự kết nối, lắng nghe và quan tâm đến những người khác.
Mục tiêu của việc chia sẻ kinh nghiệm nhằm thúc đẩy khả năng tư duy, phân tích và thách thức thử nghiệm cảm giác, ý tưởng, hành vi và hành động mới. Quá trình chia sẻ thông tin không chỉ có sự tham gia của người học với nhau mà cần có sự tham gia của giáo viên.
Môi trường học tập tốt cần có sự chia sẻ
An toàn trong môi trường học tập
Một nguyên tắc không thể bỏ qua của môi trường học là sự an toàn và thoải mái về tâm lý. Người học cần được thách thức suy nghĩ, phát triển tư duy và sự sáng tạo của bản thân chứ không phải bị áp đặt kiến thức làm thui chột ý chí. Giáo viên là người đưa ra vấn đề, câu hỏi để người học tìm tòi kiến thức mới thay vì khiến họ cảm thấy bản thân không có tiếng nói.
An toàn về tâm lý là vấn đề thiết yếu đối với xây dựng môi trường học tập tốt. Tại đây, người học có thể là chính mình, thành thật và có thể nhìn nhận chính bản thân, thử thách và có thể phạm sai lầm nhưng vẫn được mọi người xung quanh chấp nhận. Sự an toàn cnf thể hiện ở việc mỗi người sẽ được tập thể bảo vệ, tạo điều kiện cho sự cởi mở, chấp nhận rủi ro, chia sẻ về chính mình để rút kinh nghiệm và học hỏi.
Xem thêm: Trường học an toàn: Tiêu chí đánh giá và quy trình xây dựng
Có sự cởi mở
Một trong những yếu tố quan trọng nhất mà môi trường học tốt cần có là tạo được sự cởi mở. Cởi mở ở đây không chỉ là cởi mở với người khác để học hỏi từ họ mà cần cởi mở với chính bản thân mình. Hãy cởi mở sẵn sàng học hỏi, đặt câu hỏi, xem xét các vấn đề, quan sát.
Hãy tạo ra môi trường học tập cởi mở, tạo điều kiện để người dạy và người học thoải mái nêu ra suy nghĩ, hành động và cảm xúc. Chúng ta cởi mở với chính mình trong không gian riêng tư, hay cởi mở với chính mình khi có sự hiện diện của người khác, hoặc cởi mở với người khác ở trước mặt họ. Điều này giúp cho việc học liên tục diễn ra trong quá trình suy nghĩ về bản thân, về tình huống thực tại, về những người xung quanh.
Ví dụ: Khi tổ chức tập huấn giải quyết vấn đề bạo lực gia đình với phụ nữ, nên tổ chức có sự tham gia của những người từng trải. Tuy nhiên cần thiết lập môi trường cởi mở, an toàn để những người phụ nữ đó có thể chia sẻ trải nghiệm, những điều khó nó giúp đỡ chính họ và những người khác có thể thay đổi cuộc sống của bản thân.
Môi trường học tập cần có sự cởi mở của cả học sinh và thầy cô giáo
Ý kiến phản hồi
Môi trường học tập tốt bao gồm 1 yếu tố quan trọng khác là tạo điều kiện cho mỗi cá nhân và cả nhóm nêu ý kiến phản hồi, truyền tải thông tin. Cần thực hiện cơ chế phản hồi thoải mái, dễ dàng không bị hạn chế hay gây khó khăn. Thông tin phản hồi từ cá nhân, từ từng người một cách khiêm tốn, phản hồi liên tục về cảm xúc, suy nghĩ và hành động. Bên cạnh đó sự phản hồi bao gồm những gì mỗi người đã học và cố gắng.
Hỗ trợ
Một đặc trưng khác của môi trường học tập tốt là sự hỗ trợ bao gồm hỗ trợ về trí tuệ, tinh thần, hành động. Sự hỗ trợ về nhóm, cá nhân tạo điều kiện để người học có thể hỗ trợ lẫn nhau. Sự hỗ trợ đến từ giáo viên, người hướng dẫn với người học và chính bản thân họ thông qua các hành động và duy trì cả ở trong và ngoài giờ học. Giáo viên, người hướng dẫn cần kêu gọi người học hỗ trợ lẫn nhau.
Môi trường học chuyên nghiệp cần đảm bảo sự công bằng, bình đẳng và tương trợ không có sự phân biệt đối xử. Mỗi học sinh dù là nam hay nữ, giàu hay nghèo đều được giáo viên coi trọng và hỗ trợ không thiên vị.
Trên đây, Dewey Schools đã cung cấp thông tin chi tiết để giải đáp vấn đề môi trường học tập có vai trò và tầm quan trọng như thế nào? Bên cạnh đó là những yếu tố quan trọng mà môi trường học tốt cần có. Môi trường học tốt sẽ mang đến sự thú vị, những sáng tạo mới mẻ và kết quả học tập cao cho người học. Hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để được giải đáp kịp thời mọi thắc mắc có liên quan.
Xem thêm: Phụ huynh và nhà trường chung tay kiến tạo môi trường học tập tốt nhất cho học sinh
