Việc trang bị kỹ năng sống cho trẻ là vô cùng cần thiết, giúp con phát triển toàn diện và tự lập. Hiểu rõ tầm quan trọng của kỹ năng sống và giáo dục kỹ năng sống là gì sẽ giúp phụ huynh có định hướng đúng đắn. The Dewey Schools xin chia sẻ 20+ những kỹ năng sống cần thiết giúp con rèn luyện thói quen tốt ngay từ sớm.
1. Kỹ năng sống cho trẻ: Giao tiếp
Kỹ năng giao tiếp có thể xem là kỹ năng quan trọng nhất để trẻ diễn đạt được mong muốn và suy nghĩ của trẻ với mọi người. Trẻ phát triển khả năng giao tiếp tốt sẽ biết cách phản ứng trong các tình huống khác nhau. Từ 3 tuổi, trẻ bắt đầu giao tiếp nhiều hơn, con bắt đầu nói được những câu dài và có thể biểu đạt mong muốn và ý nghĩ của con đối với người lớn.
Do vậy đây là giai đoạn vàng để bố mẹ dạy bảo con những quy tắc trong giao tiếp như con cần biết nói lời cảm ơn – xin lỗi đúng lúc, chào hỏi lễ phép đối với người lớn tuổi hay tôn trọng người khác bằng cách lắng nghe chứ không cắt ngang lời người khác… Những quy tắc căn bản trong giao tiếp sẽ giúp trẻ hình thành đạo đức và lối sống chuẩn mực trong tương lai.
Giao tiếp là một trong các kỹ năng sống cho trẻ cực kỳ quan trọng
>>XEM THÊM:
- Top 10+ kỹ năng giao tiếp cho trẻ tiểu học cha mẹ nên dạy con từ sớm
2. Kỹ năng sống cho trẻ: Nấu ăn
Dạy trẻ những điều căn bản trong bếp giúp con có kỹ năng sinh tồn. Bố mẹ có thể hướng dẫn con những việc đơn giản như nhặt rau, vo gạo. Hoạt động này vừa tăng gắn kết gia đình, vừa giúp con biết quý trọng đồ ăn và công sức của người nấu.
3. Kỹ năng sống cho trẻ: Sinh tồn nơi hoang dã
Nếu một ngày trẻ bị lạc giữa nơi hoang dã đầy rẫy nguy hiểm, kỹ năng sinh tồn sẽ là yếu tố quyết định giúp trẻ bảo vệ bản thân. Vì vậy, cha mẹ nên rèn luyện cho con kỹ năng này thông qua các lớp hướng đạo sinh hoặc dã ngoại, nơi trẻ được học cách tìm nơi trú ẩn, di chuyển trong rừng, nhóm lửa và phát tín hiệu cầu cứu. Những trải nghiệm này không chỉ giúp trẻ biết cách sinh tồn mà còn nuôi dưỡng tính độc lập, tự tin và tinh thần khám phá thế giới.
4. Kỹ năng sống cho trẻ: Chia sẻ và giúp đỡ mọi người
Học cách tôn trọng và biết giúp đỡ người khác là kỹ năng sống quan trọng giúp trẻ hình thành lòng thấu cảm và tinh thần sẻ chia. Cha mẹ có thể dạy trẻ qua những cuộc trò chuyện hằng ngày, cùng đọc truyện về lòng nhân ái để con hiểu giá trị của sự đồng cảm. Đồng thời, hãy hướng dẫn trẻ thực hành giúp đỡ bằng những việc nhỏ như dọn đồ chơi, phụ nấu ăn hay quét nhà, từ đó trẻ sẽ nhận ra niềm vui và ý nghĩa của việc chia sẻ, giúp đỡ người khác một cách tự nhiên.
Dạy trẻ kỹ năng sống biết chia sẻ và giúp đỡ mọi người
5. Kỹ năng sống cho trẻ: Tự sơ cứu vết thương
Trẻ nhỏ thường hiếu động và dễ gặp chấn thương, vì vậy cha mẹ nên dạy con những bước sơ cứu cơ bản để trẻ có thể bình tĩnh xử lý khi xảy ra sự cố. Khi được hướng dẫn và động viên đúng cách, trẻ sẽ không hoảng sợ hay mất bình tĩnh khi thấy máu, mà biết cách trấn an bản thân và tự sơ cứu vết thương. Đây là một trong những kỹ năng sống quan trọng giúp trẻ tự lập và ứng phó tốt trong những tình huống khẩn cấp.
>>XEM THÊM:
- Dạy kỹ năng sơ cứu cho học sinh – Kỹ năng sống quan trọng
6. Kỹ năng sống cho trẻ: Kỹ năng tự vệ
Trong giai đoạn này, trẻ tò mò nhưng chưa đủ nhận thức về nguy hiểm. Hiểu rõ sự cần thiết phải trang bị kỹ năng sống tự vệ sẽ giúp con an toàn khi không có người thân bên cạnh. Bố mẹ có thể cho con học các lớp võ tự vệ, dạy con nhận biết biển báo nguy hiểm và ghi nhớ các số điện thoại khẩn cấp.
7. Kỹ năng sống cho trẻ: Bỏ rác vào đúng nơi quy định
Để bảo vệ môi trường sống luôn xanh-sạch-đẹp, trẻ cần có thói quen bỏ rác vào đúng nơi quy định để tránh ảnh hưởng đến môi trường. Ngày nay với sự phát triển, tại các nơi công cộng đã bố trí các thùng rác phân loại khác nhau, bố mẹ nên rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ biết cách phân loại rác để bỏ vào đúng thùng chứa.
Đối với ở nhà, bố mẹ có thể hướng dẫn con cách bỏ rác đúng nơi, đối với một số nơi có thể cần bỏ rác ra ngoài đúng thời gian quy định. Hãy tập cho con thói quen giữ gìn vệ sinh chung và bỏ rác đúng nơi quy định để bảo vệ trái đất xanh bố mẹ nhé!
Bỏ rác đúng nơi quy định là kỹ năng sống cho trẻ cực kỳ cần thiết
8. Kỹ năng sống cho trẻ: Sắp xếp đồ dùng cá nhân
Tạo thói quen dọn dẹp là một trong những kỹ năng để trở nên tự lập. Bố mẹ có thể hướng dẫn con các việc vừa sức như dọn giường, gấp chăn, sắp xếp kệ sách. Thông qua đó, trẻ không chỉ biết giữ đồ dùng gọn gàng mà còn biết quý trọng công sức của người khác.
9. Kỹ năng sống cho trẻ: Mua đồ ở siêu thị, tạp hóa
Trẻ con thường bị thu hút ở các khu vực bánh kẹo hay đồ chơi ở trong cửa hàng, siêu thị. Do vậy, để trẻ hiểu được giá trị của đồng tiền cũng như biết mua sắm phù hợp, bố mẹ nên có những trao đổi với con về cách bố mẹ làm việc để có tiền chăm sóc con hay công dụng của tiền.
Thông qua việc rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ mua đồ ở siêu thị, bố mẹ sẽ giúp con hiểu rằng con cần biết quý trọng giá trị của tiền và các đồ dùng mà bố mẹ đã mua cho con. Từ đó để con hiểu rằng con không nên đòi người lớn mua bánh kẹo, đồ chơi cho con thường xuyên.
10. Kỹ năng sống cho trẻ: Chăm sóc bản thân
Kỹ năng sống cho trẻ tiếp theo đó là kỹ năng chăm sóc bản thân. Ở độ tuổi này, trẻ vẫn chưa hoàn toàn tự chăm sóc bản thân được nhưng bố mẹ vẫn cần dạy trẻ những bước chăm sóc bản thân cơ bản để trẻ không quen việc có người chăm sóc và trở nên dựa dẫm vào người lớn hơn.
Một số việc chăm sóc bản thân cần thiết để trẻ tập làm quen như: đánh răng, rửa mặt, chọn và mặc quần áo, đi giày, dép, đi ngủ đúng giờ… Đây là bước tiền đề để trẻ có sự chủ động trong việc vệ sinh cá nhân và chăm sóc bản thân cũng như trở nên độc lập hơn.
Chăm sóc bản thân là kỹ năng sống cho trẻ cần được dạy từ sớm
>>XEM THÊM:
- Kỹ năng tự phục vụ quan trọng như thế nào?
11. Kỹ năng sống cho trẻ: Sử dụng phương tiện công cộng
Thay vì bao bọc con bằng việc thường xuyên đưa đón đến mọi nơi, cha mẹ nên hướng dẫn trẻ cách sử dụng các phương tiện công cộng để tự di chuyển. Đây là kỹ năng sống quan trọng giúp trẻ tự tin, chủ động và không bị phụ thuộc vào người thân khi bước ra ngoài xã hội. Việc biết cách đi xe buýt, tàu điện hay các phương tiện khác cũng giúp trẻ rèn luyện khả năng quan sát, xử lý tình huống và nâng cao tính tự lập.
Tại Việt Nam, dù hệ thống phương tiện công cộng còn nhiều hạn chế, cha mẹ vẫn nên tập cho con làm quen dần, chẳng hạn cho con đi học bằng xe buýt thay vì xe máy. Ngoài ra, trong các chuyến du lịch, hãy tạo cơ hội cho con trải nghiệm nhiều loại phương tiện như tàu hỏa, xe khách hay máy bay. Qua đó, trẻ sẽ hiểu được ưu điểm và hạn chế của từng phương tiện, đồng thời học cách sử dụng chúng an toàn và hiệu quả hơn.
12. Kỹ năng sống cho trẻ: Gọi món khi đi ăn ngoài
Gọi món khi đi ăn ngoài tưởng chừng đơn giản nhưng lại là một kỹ năng sống quan trọng mà cha mẹ nên rèn luyện cho trẻ, đặc biệt với những bé nhút nhát hoặc thiếu tự tin khi giao tiếp. Cha mẹ có thể tạo cơ hội cho con thực hành bằng cách thường xuyên cho con đi ăn và để con tự gọi món mình muốn. Hãy hướng dẫn con nhìn vào mặt người phục vụ, nói năng lịch sự, thể hiện mong muốn rõ ràng và không quên cảm ơn khi được phục vụ. Việc luyện tập thường xuyên sẽ giúp trẻ trở nên tự tin, lễ phép và giao tiếp tốt hơn trong các tình huống xã hội sau này.
13. Kỹ năng sống cho trẻ: Bơi lội
Bên cạnh việc sử dụng võ thuật để tự vệ thì việc bơi lội cũng sẽ là một trong những kỹ năng sống cho trẻ cực kỳ cần thiết trong các trường hợp trẻ xuống nước. Việt Nam có hệ thống sông ngòi dày đặc nên việc dạy trẻ bơi hay an toàn dưới nước là vô cùng quan trọng. Bơi lội không chỉ giúp trẻ phát triển về thể chất mà còn giúp trẻ trước những tình huống bất ngờ như trượt chân xuống nước, trẻ biết cách bảo vệ bản thân và giúp đỡ được mọi người xung quanh.
The Dewey Schools – là hệ thống trường học quốc tế tiên phong đem tới nền giáo dục chuẩn Mỹ cho Học sinh. Với bể bơi 4 mùa Aqua Tots dành cho trẻ từ 4 tháng tuổi đến 12 tuổi, để trẻ được học bơi sinh tồn và an toàn dưới nước chuẩn Mỹ với 8 cấp độ khác nhau. Với cơ sở vật chất hiện đại, trẻ được học bơi trong một môi trường an toàn nhưng vẫn có những thách thức để con phát triển khả năng bơi lội và biết duy trì sự sống cho bản thân dưới nước.
The Dewey Schools luôn chú trọng vào việc rèn luyện kỹ năng sống bơi lội cho trẻ
14. Kỹ năng sống cho trẻ: Sửa chữa vật dụng đơn giản
Trẻ nhỏ thường rất tò mò và thích khám phá cách hoạt động của các thiết bị xung quanh như tivi, quạt, tủ lạnh hay điện thoại. Thay vì ngăn cản, cha mẹ nên khuyến khích và hướng dẫn con tìm hiểu cơ chế vận hành, cũng như cách sửa chữa đơn giản khi đồ vật bị hỏng. Cha mẹ có thể dạy con những việc nhỏ như thay pin điều khiển tivi, sửa xích xe đạp, thay bóng đèn hay tắt bếp gas sau khi dùng, đồng thời nhắc con tuân thủ quy tắc an toàn khi sử dụng điện. Việc này không chỉ giúp trẻ rèn luyện kỹ năng sống thực tế mà còn nuôi dưỡng tính tự lập, cẩn thận và trách nhiệm trong cuộc sống hằng ngày.
15. Kỹ năng sống cho trẻ: Phân loại và giặt quần áo
Cuộc sống hiện đại, bố mẹ có thể dạy con sử dụng một số đồ dùng điện tử đơn giản trong nhà, sử dụng máy giặt có thể cần thiết và đơn giản đối với trẻ trong độ tuổi tiểu học. Trước khi giặt đồ, mẹ hãy hướng dẫn trẻ cách phân loại quần áo theo màu sắc, đồ dày-mỏng, chất liệu để bảo đảm chất lượng quần áo sau giặt.
Tùy vào lượng quần áo, trẻ cần được học cách cho lượng bột giặt, nước xả vải phù hợp cũng như cách vận hành của máy giặt để bảo đảm sự an toàn cho trẻ khi sử dụng.
16. Kỹ năng sống cho trẻ: Chăm sóc cây cối
Trồng và chăm sóc cây xanh tuy là hoạt động đơn giản nhưng lại mang đến cho trẻ nhiều bài học ý nghĩa về tình yêu thương và sự quan tâm. Khi cùng cha mẹ chăm sóc những chậu cây nhỏ, trẻ học được cách kiên nhẫn, quan sát và trân trọng sự sống. Tùy từng loại cây, con sẽ biết cách tưới nước, tỉa lá hay chọn vị trí phù hợp để cây phát triển tốt. Quá trình này giúp trẻ hiểu rằng mọi sự chăm sóc đều cần thời gian và sự tận tâm, từ đó nuôi dưỡng lòng nhân ái, tinh thần trách nhiệm và ý thức bảo vệ thiên nhiên.
Dạy trẻ kỹ năng chăm sóc cây cối
17. Kỹ năng sống cho trẻ: Dọn dẹp phòng tắm
Dọn dẹp phòng tắm là một trong những kỹ năng sống cho trẻ cần được rèn luyện từ khi còn bé. Bởi để có thể dọn dẹp phòng tắm sạch sẽ bé cần sở hữu rất nhiều kỹ năng như làm sạch gương, xử lý nắp đậy và chỗ ngồi ở bồn cầu, khay để đồ dùng cá nhân, chậu rửa mặt, vệ sinh sàn nhà vệ sinh hay cống thoát nước….
Khi trẻ còn bé, cha mẹ hãy dạy còn vệ sinh một số khu vực mà trẻ dễ dàng lau chùi. Khi trẻ đã lớn hơn, hãy cho trẻ sử dụng một vài loại dung dịch tẩy rửa không độc hại để trẻ có thể dọn rửa những khu vực khó hơn.
18. Kỹ năng sống cho trẻ: Quản lý thời gian
Trẻ trong độ tuổi đi học cần được rèn luyện kỹ năng quản lý thời gian thông qua việc xây dựng thời gian biểu cụ thể cho từng hoạt động trong ngày. Cha mẹ nên cùng con thiết kế bảng thời gian biểu bao gồm giờ thức dậy, học bài, làm bài tập, vui chơi và đi ngủ để giúp con hình thành thói quen tự giác và kỷ luật. Cuối tuần, con có thể có thêm thời gian thư giãn, nhưng cũng cần biết sắp xếp hợp lý giữa học tập và giải trí.
Để khuyến khích con tuân thủ thời gian biểu, cha mẹ có thể đặt ra phần thưởng nhỏ khi con thực hiện tốt hoặc hình thức phạt nhẹ như giảm thời gian vui chơi nếu con chưa nghiêm túc, từ đó giúp trẻ hiểu giá trị của việc sử dụng thời gian hiệu quả.
19. Kỹ năng sống cho trẻ: Lập kế hoạch
Giống với kỹ năng sống cho trẻ quản lý thời gian, việc lên kế hoạch cũng quan trọng để con biết cách quản lý công việc của con là trở thành người sống có mục tiêu và nguyên tắc. Để giúp trẻ lên kế hoạch hiệu quả, bố mẹ hãy gợi ý cho con lập kế hoạch ngắn hạn có thể là kế hoạch học tập trong 1 tuần để con biết sắp xếp các công việc hợp lý và đạt được mục tiêu hiệu quả.
Dạy trẻ kỹ năng sống lập kế hoạch và quản lý công việc hiệu quả
20. Kỹ năng sống cho trẻ: Xác định phương hướng
Trong khi bố mẹ chở trẻ trên đường hãy trao đổi và dạy con về phương hướng, ví dụ nhà của mình ở khu vực nào, khoảng cách từ nhà đến trường học của con bao xa… những điều này sẽ giúp con xác định được phương hướng và biết đường về nhà trong các trường hợp con đi lạc hay con cần người lớn hỗ trợ đưa con đi học. Bố mẹ có thể cân nhắc dạy con cách xem bản đồ để con dễ dàng tìm đường trong các trường hợp khẩn cấp.
Tóm lại, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ không chỉ là dạy các thao tác mà còn là hành trình nuôi dưỡng sự tự lập, khả năng thích ứng và sự tự tin ở con. Khi cha mẹ trở thành người đồng hành, trẻ sẽ từng bước xây dựng nền tảng vững chắc để tự tin trong tương lai. Hy vọng những chia sẻ từ The Dewey Schools sẽ giúp phụ huynh tìm được phương pháp phù hợp để trang bị hành trang sống cho con.
