Khi trẻ bước vào giai đoạn tiểu học, nhiều bé phải trải qua sự bỡ ngỡ, thậm chí gặp khó khăn khi thích nghi với cách dạy học hoàn toàn mới lạ. Trẻ cần phải tuân thủ những quy định, phương pháp dạy học khác biệt, thầy cô cần tạo sự hứng thú và thúc đẩy tinh thần ham học của các bé.
Các phương pháp dạy học ở tiểu học phù hợp giúp trẻ thông minh, tài giỏi dưới đây chính là gợi ý hay để giải quyết vấn đề này. Mời thầy cô, các phụ huynh cùng The Dewey Schools tham khảo thông tin chi tiết nhé.
Phương pháp hỏi đáp
Trong các phương pháp dạy học ở tiểu học giúp trẻ hình thành sự nhanh nhạy, thông minh không thể không kể đến phương pháp hỏi đáp. Hỏi – đáp thể hiện ở sự đối thoại giữa thầy cô và học sinh căn cứ vào kiến thức liên quan đến bài học, kiến thức trong sách vở. Mở rộng ra, giáo viên cần giúp học sinh có những kiến thức thực tiễn nhất định để hiểu bài học sâu hơn cũng như áp dụng tốt hơn.
Hỏi đáp là phương pháp dạy học ở tiểu học giúp trẻ hình thành phản xạ
Quá trình thực hiện phương pháp hỏi đáp cần đáp ứng các yêu cầu như:
- Giáo viên đưa ra câu hỏi phù hợp với năng lực, trình độ để học sinh có thể trả lời. Chúng ta không nên đưa ra những câu hỏi quá khó cho học sinh học chưa tốt, dễ dẫn đến các em mất đi sự tin tin trở nên e dè, ngại ngần khi đứng trước cả lớp. Những câu hỏi quá dễ không kích thích được khả năng phản ứng, tổng hợp thông tin hay vận dụng kiến thức vào thực tiễn của các em.
- Khi áp dụng phương pháp dạy học ở tiểu học này, giáo viên chuẩn bị bộ câu hỏi có thể khai thác tối đa năng lực của học sinh,có thể xây dựng theo 2 nhóm là câu hỏi mở rộng hoặc câu hỏi khái quát. Câu hỏi cần cụ thể, rõ ràng, đúng trọng tâm để đảm bảo học sinh tiếp thu các vấn đề cốt lõi.
- Khi thực hiện hỏi đáp giáo viên yêu cầu học sinh phải đưa ra câu trả lời nhanh. Đây là cách kích thích tư duy nhanh nhạy, đồng thời giúp thầy cô xác định năng lực, trình độ, nhận thức của từng em. Từ đó giáo viên có sự điều chỉnh trong cách giảng dạy để nâng cao chất lượng chung của lớp học.
- Giáo viên nên đưa ra những câu hỏi có sự kết hợp giữa bài học cũ và kiến thức mới để học sinh vừa ôn tập, vừa học kiến thức mới tốt hơn. Cách làm này giúp học sinh có sự liên kết các kiến thức có liên quan và ghi nhớ lâu hơn.
Phương pháp học nhóm
Phương pháp học nhóm được đánh giá là 1 trong các phương pháp dạy học ở tiểu học phù hợp và hiệu quả. Phương pháp giúp học sinh thích nghi dần với việc chuyển từ cách học mà chơi, chơi mà học ở mầm non sang lớp 1.
Tổ chức giảng dạy với phương pháp này được giáo viên thực hiện bằng cách chia lớp thành các nhóm nhỏ có số lượng tương đối bằng nhau. Tiếp đến, thầy cô giáo đưa ra các nội dung thảo luận, câu hỏi hoặc bài tập để học sinh trao đổi và hoàn thành nhiệm vụ. Cuối cùng các đại diện nhóm trình bày kết quả thực hiện trước lớp và giáo viên.
Phương pháp học nhóm giúp giáo viên nhận biết các điểm yếu và thế mạnh của mỗi học sinh. Từ đó định hướng phương pháp học tập tốt nhất cho mỗi em. Trên cơ sở xác định năng lực của trẻ, thầy cô đưa ra các nhiệm vụ phù hợp, thúc đẩy tinh thần học tập cho trẻ.
Phương pháp dạy học theo nhóm ở bậc tiểu học
Yêu cầu thực hiện của phương pháp dạy học ở tiểu học theo nhóm như sau:
- Cách chia nhóm: Giáo viên chia nhóm theo cách chọn ngẫu nhiên, chia theo thứ tự, cho học sinh chọn nhóm thân thuộc (các học sinh chơi thân với nhau họp thành nhóm)… Tuy nhiên các nhóm cần cân bằng vế số học sinh khá giỏi và trung bình để các em cùng hỗ trợ, trao đổi và học hỏi lẫn nhau. Việc hoàn thành yêu cầu thực hiện của thầy cô với nhóm cũng trở nên dễ dàng hơn.
- Giao nhiệm vụ: Giáo viên giao nhiệm vụ cho các nhóm cùng 1 nhiệm vụ hoặc mỗi nhóm 1 nhiệm vụ khác nhau tùy theo yêu cầu môn học. Các nhiệm vụ có tính chất tương đồng. Không giao nhiệm vụ chênh lệch quá khó hoặc quá dễ với các nhóm khác nhau.
- Thực hiện nhiệm vụ: Học sinh mỗi nhóm cần chuẩn bị, lập kế hoạch, tìm ra đáp án đúng và báo cáo kết quả trước giáo viên và cả lớp.
- Nhận xét, đánh giá: Giáo viên căn cứ vào kết quả báo cáo của nhóm để đưa ra đánh giá, nhận xét và chấm điểm cho từng nhóm.
Mặc dù phương pháp học nhóm mang đến nhiều lợi ích, tuy nhiên không tránh khỏi một số hạn chế nhất định. Quá trình thực hiện phương pháp tốn khá nhiều thời gian, trong khi không phải lúc nào cũng mang đến kết quả như mong đợi. Ngoài ra khi thảo luận nhóm làm xuất hiện tiếng ồn khá lớn có thể ảnh hưởng đến xung quanh. Vì vậy trước khi áp dụng thực hiện giáo viên cần cân nhắc kỹ để đảm bảo hiệu quả.
Phương pháp dạy học ở tiểu học – Đánh giá
Không chỉ trong cấp tiểu học, phương pháp đánh giá đã và đang trở nên hữu ích với cả những cấp học khác nói riêng và ngành giáo dục nói chung. Đánh giá là các xác định rõ thực trạng giảng dạy của giáo viên và khả năng tiếp thu trong học tập của học sinh.
Phương pháp đánh giá giúp thầy cô giáo xác định được trình độ, năng lực, kỹ năng của học sinh một cách chính xác nhất. Bên cạnh đó phương pháp còn tiếp nhận các ý kiến khách quan của học sinh đánh giá lẫn nhau để đưa ra các kết luận.
Đánh giá là phương pháp dạy học ở tiểu học giúp xác định trình độ của học sinh
Thông qua việc đánh giá học sinh, có tác động đến đánh giá chất lượng giảng dạy của thầy cô giáo. Giáo viên căn cứ vào kết quả đánh giá về thực trạng của mỗi em học sinh để có sự điều chỉnh thích hợp trong cách dạy nhằm mang đến chất lượng đào tạo cao nhất.
Áp dụng phương pháp dạy học ở tiểu học đánh giá, giáo viên không chỉ truyền đạt kiến thức cho người học, trong đó phải kết hợp rèn luyện tư duy, kỹ năng nhằm thúc đẩy phát triển trí tuệ của mỗi học sinh. Trong hành trình này thầy cô cần kết hợp hài hòa giữa việc giảng dạy kiến thức, áp dụng kiến thức vào thực hành, thực tiễn để học sinh hiểu sâu, tiếp thu bài học một cách tốt nhất.
Để đạt được đánh giá cao trong dạy và học đòi hỏi giáo viên phải có chuyên môn vững vàng, giàu kinh nghiệm. Giáo viên cần áp dụng các phương pháp dạy học tích cực ở tiểu học giúp học sinh không cảm thấy nhàm chán, luôn hứng thú và sẵn sàng tiếp thu tri thức. Học sinh cần chủ động tham gia và thực hiện các yêu cầu của giáo viên. Sự phối hợp hài hòa giữa thầy cô và học sinh sẽ mang đến hiệu quả học tập hoàn hảo nhất.
Phương pháp dạy học tích cực
Phương pháp dạy học tích cực được đánh giá cao trong số các phương pháp dạy học ở tiểu học. Đây là phương pháp phát huy khả năng chủ động, sáng tạo và tính tích cực, phát triển năng lực cá nhân toàn diện của học sinh. Áp dụng phương pháp này giáo viên là người dẫn dắt đưa ra những gợi ý gợi mở để trẻ thảo luận và tự đưa ra kết luận. n
Phương pháp dạy học tích cực mang đến nhiều lợi ích cho người học:
- Phát triển kỹ năng làm việc nhóm và hợp tác một cách thường xuyên cho người học, cho trẻ thấy được sức mạnh của tập thể và tự tìm ra các khó khăn cần khắc phục. Các hoạt động sôi nổi, hứng khởi trong quá trình học tập làm tăng mức độ tương tác giữa các học sinh.
- Cải thiện tư duy phản biện, học sinh chủ động tiếp thu kiến thức.
- Nâng cao khả năng ghi nhớ, tiếp thu kiến thức và bài học, khơi nguồn tư duy sáng tạo của trẻ.
- Rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề trên thực tế, đây là kỹ năng quan trọng và cần thiết trong suốt quá trình học tập và làm việc của trẻ sau này.
Dạy học tích cực phát huy khả năng chủ động, sáng tạo, tính tích cực của trẻ
Lợi ích của phương pháp dạy học tích cực với người dạy:
- Áp dụng phương pháp dạy học tích cực bài giảng của giáo viên trở nên ý nghĩa, sinh động và thu hút được sự chú ý của học sinh, nâng cao uy tín giảng dạy của chính mình.
- Phương pháp dạy học tích cực không đơn giản, đòi hỏi giáo viên phải đầu tư thời gian nghiên cứu, thiết kế. Chính vì vậy phương pháp góp phần nâng cao trình độ chuyên môn, kinh nghiệm của thầy cô để ngày càng thích nghi với sự đổi mới của ngành giáo dục.
>>> Xem thêm: Dạy học tích hợp là gì? Có nên cho con học lớp tích hợp không?
Phương pháp giải quyết vấn đề
Giải quyết vấn đề là phương pháp dạy học ở tiểu học được thực hiện tại lớp học theo cách chia nhóm nhỏ tương tự phương pháp học nhóm. Giáo viên sẽ đưa ra vấn đề cần giải quyết, các nhóm học sinh tự trao đổi thực hiện. Mục đích của phương pháp kích thích tư duy độc lập, khả năng tìm tòi sáng tạo của mỗi cá nhân và sự tương tác giữa các thành viên trong nhóm. Áp dụng phương pháp này với học sinh tiểu học, tạo điều kiện cho các em nâng cao khả năng phát hiện, giải quyết vấn đề một cách hợp lý nhất trong điều kiện hiện tại.
Yêu cầu thực hiện của phương pháp giải quyết vấn đề:
- Giáo viên đưa ra các vấn đề tổng quát gồm cả kiến thức cũ và kiến thức mới phù hợp với năng lực của trẻ. Đồng thời thầy cô định hướng giúp trẻ có thể tự tìm ra phương án giải quyết vấn đề phù hợp.
- Học sinh cần phân tích các chi tiết của vấn đề để kịp thời phát hiện và trình bày vấn đề một cách rõ ràng. Tiếp theo các em cần tiếp nhận, tìm ra cách giải quyết bằng phương án tốt nhất để đảm bảo sự hợp lý.
- Giáo viên cần tổng hợp các biện pháp mà các nhóm đã trình bày để đưa ra những nhận xét, đánh giá về sự đúng đắn của từng giải pháp.
- Giáo viên cần lựa chọn phương án giải quyết phù hợp nhất. Học sinh cần được giải thích rõ tại sao phương án đó được đánh giá cao. Bên cạnh đó thầy cô cần đưa ra tính ứng dụng thực tế của phương pháp giải quyết vấn đề đúng nhất nhằm tăng tính thuyết phục và giúp trẻ ghi nhớ bài học tốt hơn.
Kỹ năng giải quyết vấn đề là phương pháp dạy học ở tiểu học được áp dụng rộng rãi
Thuyết trình – Phương pháp dạy học ở tiểu học
Trong các phương pháp dạy học tích cực ở tiểu học thì thuyết trình là phương pháp mang lại nhiều lợi ích. Đây là phương pháp học tập kéo dài trong suốt hành trình học tập của trẻ, sớm trở nên quen thuộc để rèn luyện sự tin tin, bản lĩnh cho các bé từ sớm. Tuy nhiên phương pháp thuyết trình với bậc tiểu học được thực hiện đơn giản hơn so với các cấp học sau để phù hợp với khả năng của các em.
Để thực hiện tốt thuyết trình yêu cầu học sinh phải có cách làm việc nhóm hiệu quả. Trẻ cần tìm ra kiến thực, thông tin quan trọng trong sách vở, liên hệ với thực tiễn để có quá trình thuyết trình đáp ứng yêu cầu của thầy cô đưa ra. Sau khi tìm kiếm tài liệu, học sinh cần tổng hợp theo trật tự logic, có tính thuyết phục để trình bày trước lớp và giáo viên.
Việc thuyết trình đòi hỏi nhiều kỹ năng, rèn luyện cho học sinh sự tự tin để thu hút sự chú ý của người nghe. Thuyết trình cần truyền tải tốt nội dung mà chúng ta đang muốn truyền tải đến mọi người. Giáo viên nên hướng dẫn trẻ kết hợp nội dung và sự nhịp nhàng trong lời nói, quá trình thuyết trình cần có cử chỉ và hành vi phù hợp. Có như vậy quá trình thuyết trình mới đạt được kết quả mong đợi.
Phương pháp dạy học dự án
Phương pháp dạy học theo dự án phù hợp với chương trình lớp 1 là phương pháp dạy học ở tiểu học đòi hỏi có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên và học sinh. Thầy cô chia lớp học thành các nhóm, giao nhiệm vụ học tập và hỗ trợ học sinh tìm ra các giải pháp giải quyết nhiệm vụ đó. Dạy học theo dự án trong cấp tiểu học là tạo môi trường giúp trẻ phát triển kỹ năng, tạo hứng thú để các em cảm thấy việc học thú vị và ý nghĩa.
Các nhiệm vụ đưa ra đảm bảo có sự kết hợp giữa kiến thức lý thuyết, hoạt động thực hành và ứng dụng thực tiễn. Từ đó thúc đẩy tinh thần tự chủ, chủ động, tìm tòi, sáng tạo, học hỏi, mở rộng tư duy của học sinh. Phương pháp này khác hoàn toàn với phương pháp giáo dục truyền thống học theo kiểu truyền đạt kiến thức lý thuyết khô khan.
Khi tổ chức thực hiện phương pháp dạy học theo dự án cần chú ý:
- Giáo viên cần lên lịch trình với giai đoạn cụ thể cho học sinh bao gồm: Chuẩn bị, thực hiện, tổng hợp và đánh giá
- Các bước thực hiện cần được chia nhỏ để học sinh dễ tiếp cận, sớm làm quen tránh trường hợp bị bỡ ngỡ.
- Giáo viên cần quan tâm và quản lý các nhóm làm dự án, kịp thời hỗ trợ học sinh khi cần để đạt được kết quả tốt.
Dạy học theo dự án – Phương pháp dạy học ở tiểu học phổ biến hiện nay
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu được ứng dụng nhiều chương trình giáo dục tiểu học. Ngoài ra phương pháp này còn được thực hiện trong nhiều lĩnh vực khác nhau và mang lại hiệu quả cao. Trong giáo dục, phương pháp giúp trẻ tự nghiên cứu, tìm ra cách giải quyết các vấn đề hay tình huống được đặt ra.
Để thực hiện tốt phương pháp nghiên cứu cần chú ý:
- Giáo viên yêu cầu học sinh nhận biết vấn đề theo từng trường hợp
- Học sinh cần thu thập hinh ảnh, thông tin thông qua kiến thức đã học, tài liệu có sẵn hoặc tự tìm kiếm có liên quan đến vấn đề để tìm ra phương án giải quyết
- Giáo viên yêu cầu học sinh đưa ra cách giải quyết, trình bày rõ các lập luận để bảo vệ phương án giải quyết vấn đề đã chọn
- Giáo viên giảng giải, so sánh các phương án giải quyết khác trong thực tế và đưa ra kết luận cuối cùng
Phương pháp dạy học ở tiểu học – thảo luận
Thảo luận là một trong các phương pháp dạy học trong chương trình giáo dục tiểu học phổ biến. Với phương pháp này giáo viên sẽ đưa ra cho học sinh câu hỏi hay nhiệm vụ nào đó vào yêu cầu phải trả lời trong thời gian nhất định.
Phương pháp thúc đẩy việc dạy và tiếp thu kiến thức nhanh, có sự tương tác trực tiếp giữa giáo viên và người học. Từ đó tăng cường sự tham gia của học sinh vào bài học để thực hiện nhiệm vụ được giao.
Đối với mỗi câu hỏi hay vấn đề mà giáo viên đưa ra, học sinh sẽ có nhiều cách tư duy, liên tưởng kiến thức để mang lại nhiều câu trả lời thú vị. Bên cạnh đó phương pháp này góp phần làm không khí lớp học trở nên sôi động, lượng thông tin thu thập được sẽ phong phú hơn.
Một trong những ưu điểm đặc biệt của phương pháp dạy học ở tiểu học thảo luận là tổ chức đơn giản, thực hiện nhanh chóng. Giáo viên có thể thực hiện ở bất cứ hoàn cảnh nào, thực hiện khi thầy cô cảm thấy cần thiết và phù hợp. Học sinh được thoải mái đưa ra ý kiến của mình một cách ngắn gọn để tiết kiệm thời gian nhưng vẫn giúp nâng cao chất lượng bài giảng.
Phương pháp dạy học ở tiểu học – Thảo luận nhóm
Phương pháp động não
Phương pháp động não trong chương trình tiểu học giúp học sinh trong thời gian ngắn đưa ra được các giả định và nhiều ý tưởng về vấn đề nào đó. Để thực hiện phương pháp này, giáo viên cần đưa ra một hệ thống thông tin cho học sinh làm tiền đề của buổi thảo luận.
Trước tiên giáo viên cần nêu vấn đề, câu hỏi trước nhóm hoặc cả lớp và khích lệ học sinh đóng góp ý kiến và phát biểu càng nhiều càng tốt. Tất cả các ý kiến học sinh đưa ra cần được tổng hợp lên khổ giấy to hoặc bảng và phân loại. Giáo viên làm sáng tỏ ý kiến chưa rõ ràng và dẫn dắt để học sinh thảo luận sâu cho từng ý kiến. Cuối cùng giáo viên là người tổng kết và đưa ra kết luận cuối cùng.
Tổng hợp các bước tiến hành phương pháp dạy học ở tiểu học động não như sau:
- Giáo viên đặt câu hỏi, nêu vấn đề cần tìm hiểu
- Học sinh đóng góp ý kiến trả lời câu hỏi hay giải quyết vấn đề
- Tổng hợp và phân loại ý kiến
- Thảo luận sâu và làm sáng tỏ từng ý kiến
- Giáo viên tổng hợp, tổng kết và kết luận
Phương pháp tự khám phá
Khám phá là phương pháp dạy học ở tiểu học giúp học sinh chủ động tìm tòi, nghiên cứu, khám phá kiến thức mới. Từ đó tạo môi trường vui vẻ, năng động, giúp trẻ có ý thức tự giác trong học tập và thể hiện tinh thần chủ động.
Phương pháp tự khám phá giúp học sinh tương tác nhiều hơn, tạo nền tảng xây dựng tính tự học trong quá trình học tập. Phương pháp tự khám phá còn giúp trẻ đưa ra những ý kiến cá nhân độc đáo, mới lạ góp phần làm tăng hiệu quả của quá trình học tập.
Tổ chức học theo phương pháp tự khám phá
Yêu cầu tổ chức thực hiện phương pháp tự khám phá:
- Giáo viên cần đưa ra vấn đề, các yêu cầu để học sinh trao đổi thảo thuận tìm ra tri thức mới. Học sinh tự đặt câu hỏi, phân tích, quan sát và rút ra kết luận cho vấn đề hoặc yêu cầu đó.
- Giáo viên tổ chức, hướng dẫn, định hướng rõ ràng, cụ thể tạo điều kiện cho học sinh hiểu rõ nhiệm vụ cần thực hiện. Học sinh cần nâng cao ý thức chủ động, tự giác, tìm tòi, khám phá những hướng giải quyết khác nhau cho vấn đề, yêu cầu mà giáo viên đưa ra.
Nội dung bài viết trên đây là tổng hợp các phương pháp dạy học ở tiểu học giúp trẻ thông tin, tài giỏi có ý nghĩa trong công tác giảng dạy ở trường. Giáo viên căn cứ vào thực tế môn học, trường hợp cụ thể, khả năng, trình độ của trẻ để áp dụng phương pháp phù hợp. Bên cạnh đó phụ huynh hoàn toàn có thể tìm hiểu cách thực hiện của các phương pháp này để hướng dẫn trẻ học tại nhà. The Dewey School hy vọng đây sẽ là các giải pháp hiệu quả để giúp trẻ nâng cao năng lực học tập, khả năng tiếp thu, khả năng thực hành và vận dụng kiến thức vào thực tế cuộc sống.
