Tư duy phản biện là kỹ năng quan trọng hỗ trợ tốt cho chúng ta trên con đường học tập, làm việc, phát triển sự nghiệp cá nhân để đạt được đến thành công. Nhờ có tư duy này, bạn có thể có nhiều cách đánh giá, có cái nhìn đa chiều, đưa ra được giải pháp giải quyết vấn đề sáng tạo, linh hoạt và hiệu quả.
Vậy đâu là biểu hiện của người có tư duy phản biện, hãy cùng The Dewey Schools tìm hiểu ngay trong nội dung bài viết dưới đây nhé.
Biểu hiện của người có tư duy phản biện sẽ trông như thế nào?
Tư duy phản biện – Critical thinking là thuật ngữ để chỉ về kỹ năng cho phép mỗi người nhìn nhận sự việc theo nhiều góc nhìn khác nhau, phát hiện ra giải pháp giải quyết vấn đề hiệu quả hơn. Tư duy phản biện để chỉ khả năng quan sát, suy luận logic, đánh giá hợp lý và nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện giúp bạn nâng cao nhận thức, từ đó thành công hơn trong công việc, cuộc sống.
Nếu bạn sở hữu tư duy phản biện hay tiếp xúc với những người có tư duy phản biện thường xuyên thì chắc hẳn bạn sẽ không thể bỏ qua những biểu hiện của người có tư duy phản biện sau đây:
Dễ dàng nói chuyện với người khác quan điểm
Biểu hiện của người có tư duy phản biện nhìn chung là ngại va chạm, không muốn tranh luận, không thích nói chuyện với người khác quan điểm. Nguyên nhân là do học sợ làm căng thẳng không khí nói chuyện, sợ hiềm khích không đáng có, sợ mình là người sai…
Tuy nhiên người có tư duy phản biện lại dễ dàng nói chuyện với người không đồng thuận, không sự làm rõ ràng mọi ngóc ngách của vấn đề. Họ luôn sẵn sàng phản biện tích cực để có cái nhìn đa chiều, học hỏi thêm các kiến thức, kỹ năng nhằm nâng cao khả năng của bản thân. Nói chuyện với người khác quan điểm là cách để tiếp cận nhiều thông tin, ý kiến có giá trị giúp chúng ta xem xét kỹ lưỡng hơn vấn đề, có cách nhìn khác với những sự vật, sự việc được đề cập tới.
Có lý do rõ ràng khi bắt đầu việc gì đó
Trước khi bắt đầu việc gì đó, người có tư duy phản biện thường chắc chắn họ hiểu về nó. Họ không bao giờ đồng ý về 1 vấn đề nào đó chỉ vì người khác đồng tình. Thay vào đó họ thường xác định chính xác lý do trước khi bắt đầu làm việc.
Biểu hiện của người có tư duy phản biện: Luôn tò mò và đặt câu hỏi
Một đặc điểm của người có tư duy phản biện là liên tục đặt câu hỏi ngay cả với những vấn đề đã được coi là “cũ”. Bởi họ luôn tò mò với tất cả các sự vật, sự việc, thông tin, hiện tượng có liên quan đến mình. Thậm chí trong một số trường hợp họ có thể khiến cho người khác cảm thấy không thoải mái vì sự “đào sâu” của mình.
Tuy nhiên việc liên tục đặt câu hỏi, tìm kiếm câu trả lời sẽ giúp chúng ta tìm hiểu kỹ thông tin, nắm rõ nhiệm vụ, công việc mình phụ trách. Từ đó có cách suy nghĩ, suy xét, quyết định đúng đắn trước khi triển khai hành động. Đặt câu hỏi là một trong những cách hiệu quả để cải thiện kỹ năng tư duy phản biện của mỗi cá nhân. Là cách để thử thách bản thân để tìm ra phương hướng mới chuẩn bị tốt nhất cho việc đưa ra quyết định, cách giải quyết vấn đề đúng đắn nhất.
Biểu hiện của người có tư duy phản biện là luôn tò mò và đặt câu hỏi
Luôn trau dồi kiến thức cho bản thân
Luôn trau dồi kiến thức, học hỏi những điều mới là biểu hiện của người có tư duy phản biện. Họ luôn sắp xếp thời gian để tìm hiểu thông tin và khám phá những khía cạnh mới mẻ không mệt mỏi. Đó chính là niềm đam mê, sức hút với họ để tiếp nhận nhiều kiến thức, tin tức mới. Trên thực tế rất nhiều người có tư duy phản biện có hiểu biết đa chiều, đa ngành như là cuốn từ điển đáng nể.
Có thể bạn quan tâm: 12 cách rèn luyện tư duy phản biện có thể bạn chưa biết
Tự nhận thức về ý kiến cá nhân
Chúng ta có thể nhận thấy đặc điểm của người có tư duy phản biện là thường thích sự rõ ràng. Họ luôn độc lập trong suy nghĩ, không ngừng xem xét bản thân, không ngừng việc tự hỏi Tại sao lại làm điều này? Bản thân có thích việc đang làm không? Suy nghĩ có bị ảnh hưởng bởi người khác không?…
Họ chính là người luôn tự nhận thức về ý kiến cá nhân, tôn trọng sự thật. Người có khả năng tư duy phản diện luôn coi sự thật là con đường dẫn lối đi tìm mục đích thực sự của cuộc sống.
Không bị ảnh hưởng bởi người khác
Không bị ảnh hưởng bởi người khác cũng là biểu hiện của người có tư duy phản biện. Họ thường suy nghĩ một cách độc lập, không bao giờ chấp nhận gật đầu với lý do chỉ vì người khác cho là đúng. Họ sẵn sàng nói lên ý tưởng khác với số động, chấp nhận việc bị cô lập để chọn theo con đường mà mình cho là đúng đắn. Từ đó tạo ra những thay đổi, thay vì chấp nhận lối mòn an toàn mà người trước đó đã tạo ra.
Người tư duy phản biện không bị ảnh hưởng bởi người khác
Tự tin trong giao tiếp là biểu hiện của người có tư duy phản biện
Người có tư duy phản biện thường tự tin trong giao tiếp, tự tin vào bản thân vì họ không sợ sai. Trong học tập, làm việc hay cuộc sống họ quyết tâm bảo vệ lập trường, quan điểm của mình. Nhưng họ cũng luôn sẵn sàng học hỏi, tìm tòi những thứ mới và rút kinh nghiệm khi mắc sai lầm.
Không ngại khi phản biện sai
Rất nhiều người không chấp nhận, không dám đối mặt với sai lầm của mình bởi xấu hổ, không muốn người khác biết là mình sai. Nhưng ngược lại, biểu hiện của người có tư duy phản biện luôn chấp nhận cái sai của bản thân, những thứ mình đã từng tin tưởng nhưng chưa thật chuẩn xác và sẵn sàng thay đổi suy nghĩ.
Các người mà người tư duy phản biện thẳng thắn nhận sai lầm, thừa nhận những gì mình đưa ra chưa phù hợp sẽ giúp họ sớm tìm ra biện pháp hiệu quả để khắc phục cái sai đó. Với họ đây là sự giác ngộ để tiếp nhận những thông tin bổ ích, dám đối mặt để thay đổi suy nghĩ cho chính mình, tránh những kết quả tồi tệ khi hoàn thành công việc, nhiệm vụ được giao. Đây cũng chính là biểu hiện nổi bật của người có tư duy phản biện.
Tham khảo thêm: Tư duy giải quyết vấn đề là gì? Nâng cao tư duy giải quyết vấn đề
Là người có lập trường rõ ràng
Một trong những biểu hiện của người có tư duy phản biện dễ dàng nhận biết là lập trường rõ ràng. Họ thường không tiếp cận vấn đề, sự việc để đưa ra kết luận quá nhanh chóng. Những người có tư duy phản biện thường đánh giá kỹ lưỡng những điều họ chưa biết.
Người có tư duy phản biện không nhận xét mang tính chủ quan, cũng không a dua theo số đông. Họ cần có thời gian đánh có xu hướng quan sát, xem xét sự việc và bản thân theo nhiều hướng trước khi đưa ra quyết định. Mặc dù người có khả năng phản biện luôn thích tìm hiểu mọi mặt của vấn đề nhưng họ luôn có điểm dừng khi đã có đủ thông tin, tránh việc cuốn vào tìm hiểu liên tục không ngừng nghỉ, làm ảnh hưởng đến khả năng hành động.
Người có tư duy phản biện sẽ luôn có lập trường rõ ràng
Xác thực và có nguồn dẫn tham khảo
Biểu hiện của người có tư duy phản biện luôn xác thực vấn đề một cách kỹ lưỡng, luôn có xu hướng tìm tòi và nghiên cứu các thông tin tin cậy, xác thực và có nguồn dẫn tham khảo. Họ không đưa ra kết luận một cách vội vã trước khi đưa ra một quyết định nào đó.
Người tư duy phản biện luôn sử dụng trí óc quan sát, phân tích, đánh giá kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Thay vào đó họ luôn nghiên cứu, tìm tòi thông tin để xem xét sự tin cậy, xác thực, tìm hiểu kỹ nguồn tham khảo để tránh tiếp cận những sự thật “bị bóp méo”. Đây chính là đặc điểm quan trọng giúp họ luôn tỉnh táo trường những thông tin được chia sẻ tràn lan trong thời công nghệ lên ngôi.
Tôn trọng sự thật là biểu hiện của người có tư duy phản biện
Người sở hữu khả năng tư duy phản biện luôn tôn trọng sự thật, ưu tiên việc ra quyết định dựa trên sự thật trong mọi hoàn cảnh. Ví dụ khi chọn lựa một món đồ nào đó, bạn không quan tâm đến sự hào nhoáng bên ngoài và quan tâm nhiều hơn đến giá trị sử dụng của sản phẩm đó.
Có tư duy sáng tạo và đột phá
Biểu hiện của người có tư duy phản biện tốt chính là khả năng tư duy sáng tạo, ấn tượng và đột phá. Họ sẽ không bao giờ thực hiện theo những gì đã được sắp xếp, tiêu chuẩn hóa mà luôn tìm tòi cái mới, ý tưởng sáng tạo, cách thức làm việc khác những gì đã có sẵn khi triển khai một nhiệm vụ, công việc nào đó.
Mục tiêu hướng đến của những người có tư duy phản biện là tìm cách giải quyết công việc, vấn đề nhanh chóng và hiệu quả hơn. Khác với những người chỉ biết làm theo khuôn mẫu sẵn có hộ luôn có suy nghĩ sáng tạo, đột phá, mới mẻ để phát triển nhanh hơn. Đây chính là tiền đề cho những ý tưởng mà nếu theo tư duy lối mòn khó có thể phát hiện ra.
Sáng tạo là đột phá là dấu hiểu của người có tư duy phản biện
Luôn là “phản diện” trong mắt mọi người
Thường xuyên đưa ra ý kiến phản diện khiến bạn trở thành người “phản diện” trong mắt mọi người xung quanh, là “kẻ ác” với bạn bè, đồng nghiệp. Đây chính là biểu hiện của người có tư duy phản biện mà mọi người có thể dễ dàng phát hiện ra
Mặc dù cách làm của bạn chỉ muốn nêu lên những khuyết điểm còn tồn đọng, giảm thiểu khả năng đối diện với khủng hoảng và thất bại, là hướng đến mục đích cho công việc, cuộc sống trở nên tốt hơn. Việc nói ra sự thật không dễ dàng, đòi hỏi bạn phải có tinh thần dũng cảm, tư tưởng cởi mở, sự hiểu biết và không thiên vị.
Thay vì những đặc điểm của những người có tư duy phản biện, những người không có khả năng phản biện có biểu hiện như thế nào? Dưới đây là những đặc điểm cho thấy một người không có kỹ năng tư duy phản biện:
- Luôn chứng tỏ là người biết nhiều, am hiểu sâu sắc nhưng thực tế còn rất nhiều thiếu sót
- Những người không có kỹ năng phản biện thường suy nghĩ một cách không chính xác, thiếu rõ ràng
- Họ thiếu nhận thức về những định kiến của xã hội, thành kiến của bản thân
- Thường tư duy, a duy theo đám đông mà thiếu đi sự suy xét vấn đề một cách kỹ lưỡng
- Khó tập trung vào bản chất của vấn đề, dễ phân tâm theo suy nghĩ, quan điểm của người khác
- Khi gặp khó khăn người thiếu tư duy phản biện thường ngại khó, ngại vất vả, ngại va chạm, thiếu kiên trì và gặp trở ngại về trí tuệ
- Niềm tin của họ thường được đưa và lợi ích và sở thích mang tính cá nhân
Thu thập thông tin đa chiều: Biểu hiện của người có tư duy phản biện
Người có tư duy phản biện luôn có thói quen tham khảo và tìm kiếm thông tin đa chiều và chắc chắn không cho phép mình chỉ lắng nghe thông tin từ 1 phía. Họ cho rằng để làm tốt nhất công việc của mình cần phải có cái nhìn toàn diện, rõ ràng từ nhiều góc cạnh khác nhau. Vì vậy thói quan thu thập, tìm kiếm thông tin đa chiều rất quan trọng với những người tư duy phản biện.
Tư duy phản biện sẽ giúp chúng ta phân tích thông tin một cách khách quan, đa chiều và linh hoạt. Chúng ta sẽ tránh được việc mắc kẹt vào những quan điểm, định kiến cá nhân. Đồng thời tự nhắc nhở bản thân hãy tìm hiểu, phân tích thông tin một cách đa chiều trước khi đưa ra quyết định.
Bên cạnh đó trong quá trình tham khảo thông tin, họ liên tục đặt ra câu hỏi, chủ động tìm kiếm các đáp án. Thông tin đa chiều đến từ các nguồn thông tin đa chiều như ý kiến của những người khác nhau, thu thập trên internet, các diễn đàn, hội nhóm… Sau khi tổng hợp, phân tích, đánh giá thông tin họ mới đưa ra quan điểm, ý kiến cá nhân.
Biểu hiện của người có tư duy phản biện đó là luôn thu thập thông tin đa chiều
Để có khả năng tư duy phản biện cá nhân cần có hành trình rèn luyện chăm chỉ và kiên trì để cải thiện. Bạn nên thường xuyên trau dồi, mở rộng vốn kiến thức của mình để tiếp cận đa chiều về vấn đề. Tích cực đọc sách, tham gia các khóa học thuộc lĩnh vực của mình yêu cầu để có cơ hội học hỏi, rèn luyện khả năng tư duy, phân tích, nghiên cứu.
Ngoài ra chúng ta cần mở rộng các mối quan hệ, tìm kiếm thông tin từ những chuyên gia trong lĩnh vực của mình. Đây là cách giúp bạn tiếp cận, giải quyết vấn đề hiệu quả mang tính khoa học và học hỏi, thấu hiểu cách tư duy của những người có kinh nghiệm, có hiểu biết sâu sắc.
Biểu hiện của người có tư duy phản biện là như thế nào? Trên đây là 13 đặc điểm đặc trưng và nổi bật của người có tư duy phản biện mà The Dewey Schools gửi đến bạn. Hy vọng đây sẽ là những thông tin thú vị, hữu ích giúp bạn rèn luyện hiệu quả tư duy phản biện, để hướng đến thành công trong học tập, công việc hay cuộc sống.
Xem thêm: Tư duy logic là gì? 12 cách rèn luyện tư duy logic cho trẻ từ sớm
