Kỹ năng lắng nghe mang đến cho chúng ta khả năng lắng nghe người khác, thấu hiểu và học hỏi nhiều kiến thức cần thiết trong học tập, làm việc và cuộc sống. Vậy trên thực thế, bạn đã thực sự biết lắng nghe chưa? Cùng The Dewey Schools tìm hiểu các nguyên tắc và cách rèn luyện khả năng lắng nghe hiệu quả nhé.
Tìm hiểu nguyên tắc và cách rèn luyện hiệu quả kỹ năng lắng nghe
Lắng nghe đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống, là kỹ năng cần rèn luyện trong thời gian dài mới có thể thành thạo. Kỹ năng nghe kết hợp kỹ năng nói quyết định đến 90% sự thành công trong 1 cuộc giao tiếp, nó không chỉ tốt cho công việc, học tập mà còn tốt khi áp dụng vào đời sống hàng ngày.
- Lắng nghe tốt thể hiện bạn là người có sự hiểu biết sâu sắc, có thể phân tích, đánh giá thông tin và lập luận của người đối diện. ĐỒng thời thể hiện cho người nói thấy bạn là người tôn trọng người khác và có tư duy phản biện.
- Rèn luyện kỹ năng lắng nghe hiệu quả giúp bạn tiếp nhận thông tin, mở rộng kiến thức, học hỏi đối phương để nâng cao hiểu biết, kỹ năng, kinh nghiệm từ người khác.
- Tập trung lắng nghe, tôn trọng người đối diện, không phán xét, can thiệp, tác động theo quan điểm ý kiến chủ quan của mình sẽ giúp người khác thoải mái trao đổi, tâm sự với bạn nhiều hơn.
- Chân thành lắng nghe giúp bạn mở rộng và nuôi dưỡng nhiều mối quan hệ, tạo sự đồng cảm, niềm tin từ người khác nhất tạo nên lợi ích nhất định nhất là trường hợp gặp khách hàng hay đối tác để phát triển hợp tác hiệu quả.
- Lắng nghe tích cực giúp chúng ta nhận ra khó khăn, vấn đề của đối phương để giúp họ xác định, có kế hoạch, phương pháp giải quyết phù hợp.
Xem ngay: Kỹ năng giao tiếp và ứng xử rất cần thiết để phát triển tính cách ở học sinh
Kỹ năng lắng nghe là gì?
Nghe là quá trình tiếp nhận mọi loại âm thanh một cách thụ động, là phản xạ của con người. Lắng nghe là quá trình chủ động, tập trung tiếp nhận âm thanh từ người khác nói để thấu hiểu nội dung trong đó. Sau đó phân tích những vấn đề đã nghe để tìm ra lời đối đáp thích hợp, ý nghĩa hoặc đưa ra lời khuyên, chia sẻ cho người đối diện.
Lắng nghe thể hiện khả năng tập trung của bạn vào người nói để hiểu rõ thông tin, ý nghĩa, thông điệp, cảm xúc, suy nghĩ mà họ muốn truyền tải. Bao gồm cả việc giúp người đối diện cảm nhận được tôn trọng, những lời nói của mình có ý nghĩa, có giá trị. Đây chính là 1 trong những kỹ năng nền tảng tạo nên cuộc giao tiếp thành công trong bất kỳ bối cảnh nào.
Kỹ năng lắng nghe cần được rèn luyện trong 1 thời gian dài mới trở nên thành thạo. Kỹ năng này mang đến nhiều lợi ích, không chỉ áp dụng vào môi trường làm việc, học tập mà còn áp dụng tốt vào đời sống với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và xã hội. Đây cũng chính là kỹ năng cơ bản mà các doanh nghiệp, công ty yêu cầu đối với nhân viên của mình.
Kỹ năng lắng nghe cần được rèn luyện trong thời gian dài
Vì sao cần rèn luyện kỹ năng lắng nghe?
Mỗi người có khả năng lắng nghe khác nhau, thể hiện quan điểm sống, sự tập trung, hiểu biết và cách nhìn đa khía cạnh. Kỹ năng lắng nghe hiệu quả đóng vai trò quan trọng trong các mặt như công việc, học tập, cuộc sống vì vậy cần rèn luyện kỹ năng lắng nghe.
Kỹ năng lắng nghe trong học tập
Tại sao cần rèn luyện kỹ năng lắng nghe trong học tập? Lắng nghe giúp bạn tiếp thu kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm khi học tập trên lớp, trên giảng đường. Đồng thời giúp bạn học hỏi từ thầy cô, bạn bè trong quá trình giao tiếp.
Thầy cô là kho tàng kiến thức rộng mở và những kinh nghiệm mà chúng ta có thể khai thác, học hỏi. Bạn bè là những người có ý tưởng mới lạ, cái nhìn đa chiều về học tập, cuộc sống. Vì vậy lắng nghe thầy cô, lắng nghe bạn bè giúp quá trình học tập của bạn hiệu quả hơn, tăng tình đoàn kết, thân thiết tạo dựng được nhiều niềm vui, hạnh phúc và góp phần vào sự thành công trong tương lai của mình.
Lắng nghe và cuộc sống
Cách lắng nghe hiệu quả là biện pháp quan trọng để giải quyết các xung đột trong cuộc sống. Đừng im lặng mà hãy thể hiện mình là người biết lắng nghe, biết cách giao tiếp trong mọi tình huống và với mọi người. Lắng nghe không chỉ để tiếp nhận thông tin 1 chiều mà còn giúp mọi người hiểu nhau hơn.
Lắng nghe đi kèm với ủng hộ, khích lệ, chia sẻ sẽ tạo thành các mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình, bạn bè, người thân, các mối quan hệ xã hội trở nên tin tường và gắn bó.
Lắng nghe với công việc
Lắng nghe có vai trò như thế nào với môi trường công sở là câu hỏi mà nhiều bạn trẻ đặt ra. Kỹ năng lắng nghe giúp chúng ta dễ dàng nắm bắt được vấn đề, nâng cao khả năng tương tác, thu thập được thông tin và nâng cao hiệu quả giao tiếp với đồng nghiệp, cấp trên và đối tác.
Dù bạn làm việc trong bất cứ ngành nghề nào cũng cần biết cách lắng nghe. Lắng nghe tích cực mang đến nhiều hiệu quả, nhận viên lắng nghe lẫn nhau, lắng nghe lãnh đạo, lãnh đạo lắng nghe, thấu hiểu nhân viên sẽ tạo sự gắn kết trong doanh nghiệp, giải quyết các vấn đề nhanh chóng và nâng cao hiệu quả làm việc của tập thể.
Kỹ năng lắng nghe mang lại nhiều giá trị trong công việc
Đối với nhà tuyển dụng và ứng viên
Kỹ năng lắng nghe hiệu quả không chỉ có ý nghĩa đối với học tập, làm việc và trong cuộc sống. Kỹ năng này còn có tác dụng lớn trong công tác tuyển dụng với ứng viên và cả nhà tuyển dụng.
Nhà tuyển dụng nên để ý thái độ của ứng viên, không nên chỉ tập trung nói, hãy lắng nghe ứng viên trình bày, hãy để cuộc tuyển dụng diễn ra bình đẳng. Lắng nghe giúp nhà tuyển dụng hiểu ứng viên đang muốn truyền tải thông tin gì, kết nối với ứng viên và tận dụng đặt câu hỏi hiệu quả. Việc lắng nghe tích cực giúp nhà tuyển dụng phát hiện những khó khăn, thách thức hay vấn đề ứng viên gặp phải. Để từ đó tìm ra giải pháp hoặc lên kế hoạch giải quyết đạt hiệu quả.
Trong quá trình phỏng vấn, ứng viên nên lắng nghe chân thành để tạo ấn tượng tốt với nhà tuyển dụng. Nhà tuyển dụng sẽ thoải mái chia sẻ thông tin, giao tiếp thân thiện với ứng viên biết lắng nghe. Từ đó tạo nên sự thấu hiểu giữa 2 bên và mở ra nhiều cơ hội cho ứng viên hơn.
Xem thêm: Giao tiếp hiệu quả là gì? Tại sao kỹ năng giao tiếp lại quan trọng?
Nguyên tắc rèn luyện kỹ năng lắng nghe
Để thành thạo kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp, chúng ta cần tuân thủ các nguyên tắc nhất định. Dưới đây là 7 nguyên tắc rèn luyện lắng nghe hiệu quả The Dewey Schools đã tổng hợp mời bạn cùng tham khảo.
Tập trung vào cuộc hội thoại
Tập trung vào cuộc hội thoại chính là kỹ năng lắng nghe hiệu quả. Điều đó còn chứng minh bạn là người tôn trọng đối phương, cuộc giao tiếp mang tính tương tác 2 chiều để cả 2 bên tiếp thu được hết thông tin mà đối phương muốn truyền đạt.
Trong một cuộc hội thoại mà bất kỳ người nào không tập trung, để ý đến những thứ xung quanh sẽ gây ức chế, làm mất thiện cảm khiến người đối diện cảm thấy khó chịu. Hãy hạn chế sử dụng điện thoại, nên tìm không gian yên tĩnh nếu cuộc trò chuyện của chúng ta cần sự riêng tư.
Không được ngắt lời người nói
Ngắt lời người khác đang nói được coi là hành động thiếu chuyên nghiệp, không lịch sự. Trong 1 cuộc trò chuyện 2 người hoặc nhiều người thì người biết lắng nghe tuyệt đối không ngắt lời người đang nói. Nếu bị ngắt lời, đối phương sẽ cảm thấy khó chịu, không muốn chia sẻ. Hãy đặt bản thân vào vị trí của người khác để thấu hiểu và tạo không gian giao tiếp thoải mái, dễ chịu. Do đó cách lắng nghe hiệu quả là bạn cần hạn chế điều này.
Nguyên tắc rèn luyện kỹ năng lắng nghe
Đặt câu hỏi khi trò chuyện
Lắng nghe không phải chỉ nghe mà không nói, việc bạn chỉ im lặng khiến người khác cho rằng bạn không tôn trọng hoặc không chú tâm vào cuộc trò chuyện. Vì vậy bạn cần có kỹ năng lắng nghe và đặt câu hỏi đúng lúc, biết cách đặt câu hỏi phù hợp với nội dung trao đổi. Đây là kỹ năng quan trọng trong giao tiếp, đặt câu hỏi phù hợp, đúng lúc làm tăng hiệu quả của cuộc nói chuyện.
Ví dụ trong quá trình trò chuyện, bạn nên thể hiện sự đồng tình, ngạc nhiên bằng cách nói ra cảm giác của mình bằng các câu cảm thán như “Thật ư?” “Đúng như vậy phải không?” “Thật vậy sao?”… Thông qua đó đối phương cảm nhận rằng bạn đang đặt tâm trí lên cuộc nói chuyện hay câu chuyện của họ.
Đặt mình vào người nói
Đặt mình vào vị trí của người nói là nguyên tắc rèn luyện kỹ năng lắng nghe, giúp bạn thấu hiểu, đồng cảm họ đang muốn chia sẻ điều gì. Trong quá trình lắng nghe, hãy tận dụng tư duy để tìm ra ẩn ý mà người đối diện đang muốn truyền đạt. Bởi trên thực tế không phải ai cũng dễ dàng chia sẻ bằng cách nói trực tiếp với bạn.
Bất cứ ai cũng sẽ cảm thấy thiện cảm khi nói chuyện với người tôn trọng, hiểu lòng người. Việc đặt mình vào người nói sẽ giúp bạn tránh được những lời nói, hành động gây tổn thương, làm mất lòng người đối diện.
Không phán xét hay áp đặt
Với bất cứ câu chuyện nào, người chia sẻ đều không mong muốn đối phương phán xét, áp đặt họ. Không ai muốn trao đổi câu chuyện của bản thân với người bảo thủ, không cho người khác bảo vệ quan điểm của mình, không đồng thuận với những lý lẽ đúng đắn.
Do đó kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp hiệu quả là cần tư tưởng cởi mở, linh hoạt, nhìn nhận mọi việc khách quan từ nhiều hướng. Bạn đừng cho quan điểm của bạn lúc nào cũng đúng, nên hạn chế cái tôi, tích cực học hỏi, tiếp thu từ người khác để tiến bộ và hoàn thiện mình hơn.
Không phán xét hay áp đặt người khác
Sử dụng các ngôn ngữ cơ thể
Biểu hiện sự tôn trọng, lắng nghe với người khác khi giao tiếp không chỉ thông qua các câu hỏi phù hợp, chúng ta cần thể hiện thông qua ngôn ngữ hình thể. Nếu câu chuyện bạn đang nghe người khác kể về chuyện buồn khiến họ rơi nước mắt, thì điều tốt nhất nên làm là chia sẻ, cảm thông. Bạn có thể hành động thích hợp như lau nước mắt, xoa nhẹ lưng hay ôm nhẹ… để xoa dịu nỗi buồn của đối phương
Đưa ra ý kiến cá nhân
Không nên phán xét hay áp đặt người khác không có nghĩa là chúng ta đồng tình với mọi lời nói, hành động của họ. Kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp hiệu quả bao gồm cả việc thể hiện mình có những quan điểm cá nhân.
Giao tiếp là sự tương tác 2 chiều, chúng ta và đối phương đều tiếp thu, học hỏi, chia sẻ thông tin mà người còn lại truyền đạt. Vì vậy bạn đừng ngần ngại đưa ra quan điểm cá nhân của mình bằng cách diễn đạt rõ ràng về câu chuyện của người đối diện. Đây cũng là cách bạn khẳng định đang lắng nghe câu chuyện của họ.
Có thể bạn quan tâm: Kỹ năng thuyết trình trước đám đông và cách rèn luyện hiệu quả
Cách rèn luyện kỹ năng lắng nghe hiệu quả
Kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp đóng vai trò quan trọng tạo nên các mối quan hệ gắn bó, tin tưởng lẫn nhau, giúp bạn học hỏi được nhiều kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng trong cuộc sống. Vì vậy cần thường xuyên rèn luyện kỹ năng lắng nghe với nhiều cách khác nhau. Cụ thể:
Lắng nghe chủ động
Lắng nghe chủ động là tập trung lắng nghe, tôn trọng người khác trong giao tiếp. Bạn không nên lơ đễnh, không hiểu người đối diện nói gì, không đặt mình vào câu chuyện của họ sẽ gây cảm giác khó chịu cho người đối diện. Sự tập trung thể hiện qua ánh mắt, cử chỉ, cảm xúc, thái độ trong khi trò chuyện.
Lắng nghe chủ động là cách rèn luyện kỹ năng lắng nghe được tạo thành từ 2 yếu tố là chú ý và phản hồi. Trong đó chú ý bao gồm việc giữ giao tiếp bằng ngôn ngữ hình thể thông qua ánh mắt, tư thế tốt, lặp lại ngôn ngữ cơ thể của người đối diện… Sự chú ý chính là việc thể hiện những dấu hiệu cho thấy sự quan tâm thực sự đến những điều mà đối phương đang nói.
Lắng nghe chủ động bao gồm cả việc bạn phản hồi, bằng biểu hiện lặp lại, diễn giải thông tin tiếp nhận được. Cách làm này cho thấy bạn đang thực sự hiểu những gì đối phương nói với bạn.
Lắng nghe một cách chủ động là tôn trọng người nói
Đọc thêm sách về kỹ năng lắng nghe
Lắng nghe là kỹ năng mềm quan trọng giúp chúng ta gặt hái được nhiều thành công nhưng cũng là kỹ năng khó và cần nhiều thời gian để rèn luyện. Đọc sách về kỹ năng lắng nghe là 1 trong những cách tuyệt vời để trau dồi kỹ năng giúp bạn có những cuộc giao tiếp hiệu quả như mong muốn.
Bạn có thể tham khảo một số cuốn sách kỹ năng lắng nghe hiệu quả như: Nghệ thuật lắng nghe trong giao tiếp – Dale Carnegie, Sức mạnh của lắng nghe – Bernard T. Ferrari, Đôi tai thấu suốt thế gian – Oopsy, Kỹ năng lắng nghe trong giao tiếp – Hiraki Noriko, Kẻ thành công phải biết lắng nghe – Mark Goulston…
Thực hành mọi lúc mọi nơi
Để hình thành khả năng lắng nghe tích cực, chúng ta cần thực hành mọi lúc mọi nơi trong học tập, làm việc hay giao tiếp cuộc sống. Hãy luyện tập kỹ năng lắng nghe và đặt câu hỏi để thể hiện khả năng hiểu đầy đủ thông tin mà người khác truyền đạt.
Lắng nghe bao gồm cả việc diễn giải các thông điệp bằng lời nói hay tín hiệu phi ngôn ngữ như cử chỉ hình thể, nét mặt, giọng nói… Thông qua ngôn ngữ hình thể hãy thể hiện cho người đối diện biết rằng bạn đang chủ động lắng nghe tích cực. Bên cạnh đó cần chú ý để đối phương hoàn thành câu nói, không nên ngắt lời họ và đảm bảo câu trả lời của mình đúng trọng tâm.
Dưới đây là một số ví dụ về việc áp dụng cách rèn luyện kỹ năng lắng nghe tích cực:
- Hãy lắng nghe và sẵn sàng trả lời các câu hỏi của giáo viên khi học tập trên lớp
- Nhân viên chăm sóc khách hàng lặp lại vấn đề mà khách gặp phải để khách hàng yên tâm rằng họ đang lắng nghe
- Lãnh đạo khuyến khích nhân viên góp ý những thiếu sót trong quá trình vận hành công việc của công ty
- Người chủ trì tóm tắt lại nội dung của buổi họp để xem xét nhân viên có chú ý trong quá trình họp không
- Ứng viên nhìn thẳng vào người phỏng vấn khi nói về quá trình hình thành và phát triển của doanh nghiệp
- Khi khách hàng phàn nàn về trải nghiệm không tốt khi dùng sản phẩm, nhân viên chăm sóc khách hàng gật đầu và nói “Tôi vẫn lắng nghe bạn” để khuyến khích học tiếp tục kể câu chuyện gặp phải
Để rèn luyện kỹ năng lắng nghe, mọi người cần thực hành ở mọi lúc mọi nơi
Lắng nghe là kỹ năng mềm được đánh giá cao trong cuộc sống, tuy nhiên nhiều người vẫn có những hiểu lầm nhất định cần được cải thiện:
- Lắng nghe là lép vế: Nhiều người cho rằng nếu chỉ nghe là lép vế, là không dám thể hiện bản thân dẫn đến việc làm gián đoạn câu nói hay giành nói với người khách. Tuy nhiên đây là quan điểm sai lầm, việc giành lời nói hay ngắt lời là cử chỉ thiếu lịch sự bởi trong 1 cuộc hội thoại cần có sự giao tiếp 2 chiều bằng cách lắng nghe hiệu quả và đặt câu hỏi phù hợp. Nghe là thời gian để chúng ta tiếp nhận thông tin, hiểu về những thông điệp mà người nói gửi đến và chuẩn bị cho sự phản hồi một cách sâu sắc, thấu hiểu. Lắng nghe không phải là lép vế mà là đang dẫn dắt và kiểm soát câu chuyện theo mong muốn.
- Lắng nghe là ngồi im: Chỉ ngồi im lắng nghe những người xung quanh là lắng nghe bị động, không mang lại hiệu quả giao tiếp. Bạn nên tập trung lắng nghe nhưng cần ở trạng thái tư duy mở để tiếp nhận thông tin, thấu hiểu người khác và đáp ứng.
- Mọi tình huống lắng nghe là giống nhau: Lắng nghe trong tình huống khác nhau là khác nhau và mỗi tình huống đều có đặc trưng riêng cần hiểu đúng để áp dụng phù hợp, tránh làm ảnh hưởng đến các mối quan hệ. Ví dụ Lắng nghe bạn bè nói chuyện là hình thức nghe một cách thoải mái, những cuộc trao đổi, hội thoại thú vị, sinh động. Lắng nghe ở cuộc hội thảo chuyên môn là để hiểu rõ kiến thức, thông tin kỹ thuật…
Lắng nghe là kỹ năng giữ vai trò quan trọng trong đời sống trên mọi hoạt động học tập, làm việc, giao tiếp xã hội. Nội dung trên đây là thông tin về kỹ năng lắng nghe là gì, tầm quan trọng của kỹ năng này và các rèn luyện lắng nghe hiệu quả. The Dewey Schools hy vọng bài viết trên đây sẽ giúp bạn lắng nghe để nâng cao giá trị của bản thân có thêm nhiều bạn bè, đồng nghiệp, đối tác… trong mọi cuộc giao tiếp.
Nhiều cha mẹ quan tâm: Top 10+ kỹ năng giao tiếp cho trẻ tiểu học cha mẹ nên dạy con từ sớm
