Trong những tình huống nguy cấp như hỏa hoạn, việc nắm vững kỹ năng thoát hiểm khi có cháy không chỉ giúp bảo vệ bản thân mà còn hỗ trợ cứu sống người khác. Bài viết sau đây, The Dewey Schools sẽ giúp bạn hiểu rõ tầm quan trọng của việc dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm cũng như những phương pháp thoát hiểm trong các tình huống đặc thù.
1. Tại sao cần dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy?
Trẻ em là đối tượng dễ hoảng loạn khi gặp tình huống khẩn cấp, đặc biệt là hỏa hoạn. Nếu không được trang bị sẵn kỹ năng thoát hiểm khi có cháy, trẻ rất dễ có phản ứng sai lầm như trốn dưới gầm bàn, chui vào tủ hay chạy lung tung, khiến nguy cơ bị thương hoặc mắc kẹt tăng cao. Chính vì vậy, việc dạy trẻ cách xử lý và ứng phó đúng cách khi có cháy là cực kỳ quan trọng, giúp các em giữ bình tĩnh, di chuyển an toàn và biết cách tự bảo vệ mình.
Trẻ cần được trang bị những kiến thức quan trọng để tự bảo vệ mình
2. 9+ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy quan trọng cần biết
Để đảm bảo an toàn khi xảy ra hỏa hoạn, mỗi người cần được trang bị nhiều kỹ năng khác nhau. Dưới đây là những kỹ năng thoát hiểm cơ bản và cần thiết mà ai cũng nên biết.
2.1 Kỹ năng đề phòng
Đề phòng chính là bước đầu tiên cần làm trước khi sự cố xảy ra. Mỗi gia đình cần có ý thức kiểm tra các thiết bị điện, gas định kỳ, không để ổ cắm quá tải hoặc để vật dễ cháy gần bếp. Ngoài ra, việc lắp đặt chuông báo cháy, bình cứu hỏa cầm tay và tập huấn PCCC cũng giúp giảm thiểu đáng kể nguy cơ. Nhiều vụ cháy chung cư gần đây cho thấy, những hộ gia đình có thiết bị báo khói thường thoát nạn nhanh hơn do nhận biết sớm.
Các gia đình cần chủ động có các trang bị đề phòng hỏa hoạn
>>XEM THÊM:
- 10+ biện pháp giúp trẻ mạnh dạn tự tin đơn giản, khoa học
- 8+ Bí quyết rèn luyện kỹ năng tự tin hiệu quả mỗi ngày
2.2 Kỹ năng giữ bình tĩnh
Khi có đám cháy, cảm giác sợ hãi dễ khiến con người hành động theo bản năng như chạy loạn hoặc cố quay lại lấy đồ. Tuy nhiên, việc mất kiểm soát có thể khiến bạn rơi vào khu vực nguy hiểm hơn. Giữ bình tĩnh, hít thở sâu và làm theo kế hoạch thoát hiểm đã chuẩn bị sẵn sẽ giúp bạn thoát ra an toàn. Nhiều nghiên cứu tâm lý chỉ ra rằng, những người đã được tập huấn kỹ năng này có tỷ lệ sống sót cao hơn.
2.3 Kỹ năng di chuyển
Trong hỏa hoạn, khói độc bốc lên cao rất nhanh. Vì vậy, di chuyển thấp người hoặc bò sát mặt đất sẽ giúp bạn tránh hít phải khí độc. Ngoài ra, cần di chuyển theo lối thoát hiểm thay vì chen lấn ở cửa chính. Đã từng có một số vụ hỏa hoạn ghi nhận nhiều người thương vong vì xô đẩy ở cửa ra, trong khi lối thoát phụ vẫn còn trống.
Kỹ năng di chuyển trong hỏa hoạn cực kỳ quan trọng
2.4 Kỹ năng phòng độc
Khói từ đám cháy chứa nhiều khí độc như CO, CO₂ có thể gây ngạt chỉ trong vài phút. Nếu không có mặt nạ chuyên dụng, bạn có thể dùng khăn tay thấm nước che kín mũi và miệng để lọc khói. Đặc biệt, cần dạy trẻ cách thực hiện động tác này để tăng cơ hội sống sót khi mắc kẹt. Đây là kỹ năng nhỏ nhưng có tác dụng cứu mạng trong nhiều tình huống.
2.5 Kỹ năng dập lửa
Không phải lúc nào chúng ta cũng phải chạy ngay khi có lửa. Nếu đám cháy còn nhỏ, bạn có thể dùng bình chữa cháy mini, nước, cát hoặc chăn ướt để dập tắt kịp thời. Tuy nhiên, chỉ nên làm điều này khi có lối thoát gần và ngọn lửa chưa lan rộng. Nhiều vụ hỏa hoạn lớn bắt đầu từ những đám lửa nhỏ, nếu được xử lý kịp thời đã có thể tránh hậu quả nghiêm trọng.
Cần dập tắt những đám lửa nhỏ để tránh hậu quả nghiêm trọng về sau
>>XEM THÊM:
- Chương trình tiếng Anh tăng cường là gì? Lợi ích & Điều kiện
- Y tế học đường: Vai trò, ý nghĩa, nhiệm vụ và tầm quan trọng
2.6 Kỹ năng kêu cứu
Khi bị mắc kẹt, việc kêu cứu đúng cách có thể giúp lực lượng cứu hộ tìm thấy bạn nhanh hơn. Bạn nên la hét, dùng vật kim loại gõ vào tường hoặc sàn để tạo tiếng động. Nếu có điện thoại, hãy gọi 114 (tại Việt Nam) và thông báo rõ địa điểm, số tầng, số người mắc kẹt. Trường hợp ở cao tầng, có thể dùng khăn màu sáng hoặc đèn pin vẫy qua cửa sổ để báo hiệu.
2.7 Kỹ năng mở cửa
Một trong những sai lầm thường gặp là mở cửa ngay khi thấy khói. Trước khi mở, hãy đặt mu bàn tay lên bề mặt cửa để kiểm tra nhiệt. Nếu cửa quá nóng, chứng tỏ phía sau có lửa lớn, tuyệt đối không mở. Ngược lại, nếu cửa mát, bạn có thể mở từ từ và di chuyển ra ngoài. Đây là kỹ năng nhỏ nhưng cực kỳ quan trọng, giúp tránh tình huống “mở cửa ra gặp lửa” đầy nguy hiểm.
Một trong những sai lầm thường gặp là mở cửa ngay khi thấy khói
>>XEM THÊM: 10+ Cách cải thiện kỹ năng tập trung đơn giản, hiệu quả
2.8 Kỹ năng thoát hiểm khi có cháy
Thoát hiểm không chỉ là tìm đường chạy ra ngoài mà còn là việc chuẩn bị trước. Mỗi gia đình nên lập sơ đồ thoát hiểm, chỉ rõ các lối ra và vị trí tập trung an toàn. Thỉnh thoảng, hãy tổ chức diễn tập để mọi thành viên, đặc biệt là trẻ nhỏ, ghi nhớ đường đi. Khi xảy ra sự cố, bạn sẽ không bị bối rối mà có thể thoát ra nhanh chóng theo phản xạ.
2.9 Kỹ năng hợp tác
Trong đám cháy, sự đoàn kết giúp tăng cơ hội sống sót cho nhiều người. Người lớn cần hỗ trợ trẻ nhỏ, người già hoặc người khuyết tật. Khi di chuyển, cần đi hàng một, nắm tay nhau để không bị lạc. Ngoài ra, hợp tác với lực lượng cứu hộ bằng cách làm theo chỉ dẫn cũng giúp việc giải cứu diễn ra nhanh chóng và an toàn hơn.
Trong đám cháy, sự đoàn kết giúp tăng cơ hội sống sót cho nhiều người
3. Kỹ năng thoát hiểm khi có cháy ở một số tình huống đặc thù
Không phải đám cháy nào cũng giống nhau. Tùy thuộc vào địa điểm xảy ra hỏa hoạn, cách thoát hiểm sẽ có sự khác biệt. Hiểu rõ từng tình huống giúp bạn linh hoạt hơn, tránh những sai lầm nguy hiểm.
3.1 Kỹ năng thoát hiểm khi có cháy ở chung cư
Chung cư thường có hệ thống thoát hiểm riêng, nhưng khi hoảng loạn, nhiều người vẫn chạy theo lối thang máy – điều tuyệt đối không nên. Trong đám cháy, thang máy có thể ngừng hoạt động, kẹt cửa, thậm chí biến thành “hộp tử thần” khi khói tràn vào.
Cách tốt nhất là nhanh chóng tìm lối thoát hiểm bằng cầu thang bộ. Trước khi đi, hãy che khăn ướt lên mũi, cúi thấp người và bám sát tường để tránh chen lấn. Nếu khói quá dày, hãy quay lại căn hộ, đóng cửa, chèn khăn ướt và ra ban công chờ lực lượng cứu hộ.
3.2 Kỹ năng thoát hiểm khi có cháy ở nhà cao tầng
Nhà cao tầng có điểm nguy hiểm hơn chung cư ở chỗ lối thoát có thể rất xa và khói lan truyền cực nhanh qua hệ thống thông gió. Trong tình huống này, bạn không được chạy bừa bãi mà phải xác định rõ vị trí cầu thang thoát hiểm gần nhất.
Nếu ở tầng quá cao, hãy tìm cách tiếp cận mái nhà hoặc khu vực an toàn để phát tín hiệu cứu hộ. Trong một số trường hợp, trực thăng cứu hỏa sẽ hỗ trợ, nên việc lên mái có thể là lựa chọn an toàn hơn. Tuyệt đối không nhảy xuống đất từ tầng cao, bởi điều đó gần như đồng nghĩa với mất mạng.
3.3 Kỹ năng thoát hiểm khi có cháy trong khu dân cư
Khu dân cư thường có ngõ hẹp, nhiều vật liệu dễ cháy như gỗ, nhựa, xe máy… khiến đám cháy dễ lan rộng. Khi phát hiện cháy, cần nhanh chóng thoát ra ngoài theo các con hẻm lớn, tránh đi vào ngõ cụt. Nếu đang trong nhà, hãy xác định lối ra an toàn nhất, có thể phá cửa sổ hoặc tường mỏng để thoát.
Kỹ năng thoát hiểm khi cháy trong khu dân cư
Đặc biệt, cần hô hoán kêu gọi hàng xóm hỗ trợ, bởi sự phối hợp cộng đồng sẽ giúp khống chế đám cháy hiệu quả hơn. Nhiều vụ hỏa hoạn ở các khu phố cũ tại Hà Nội cho thấy, sự hỗ trợ của người dân địa phương đã cứu sống nhiều gia đình.
3.4 Kỹ năng thoát hiểm khi cháy tại khu công nghiệp
Các khu công nghiệp thường chứa nhiều hóa chất, xăng dầu hoặc vật liệu dễ cháy nổ. Vì vậy, khi có cháy, nguy cơ nổ lớn là rất cao. Trong trường hợp này, nguyên tắc quan trọng nhất là thoát ra nhanh và giữ khoảng cách an toàn khỏi khu vực cháy. Người làm việc trong nhà máy cần tuân thủ hệ thống cảnh báo và sơ tán theo hướng dẫn của quản lý.
Nếu khói hóa chất bốc lên, cần che kín miệng mũi bằng khăn ướt và tuyệt đối không quay lại lấy đồ. Một số khu công nghiệp đã tổ chức diễn tập định kỳ, và những nhân viên tham gia thường phản ứng nhanh hơn, giảm thiểu thương vong khi có sự cố thật sự.
4. Những lưu ý về an toàn khi thoát hiểm
Để kỹ năng thoát hiểm khi có cháy phát huy tối đa hiệu quả, bạn cần ghi nhớ một số nguyên tắc cơ bản dưới đây:
- Không dùng thang máy khi có cháy: Thang máy có thể dừng đột ngột do mất điện hoặc biến thành bẫy tử khi khói tràn vào. Lối thoát duy nhất an toàn là cầu thang bộ.
- Di chuyển cúi thấp người: Khi khói lan rộng, lớp không khí sát mặt đất thường ít độc hại hơn. Cúi thấp người giúp hạn chế hít phải khí độc và giữ được tầm nhìn.
- Che miệng mũi bằng khăn ướt: Điều này giúp lọc bớt khí độc, giảm nguy cơ ngạt thở khi băng qua vùng có khói dày.
- Không quay lại lấy đồ đạc: Trong tình huống khẩn cấp, thời gian là yếu tố sống còn. Việc quay lại lấy đồ có thể khiến bạn bị mắc kẹt và mất cơ hội thoát thân.
- Bình tĩnh và tuân theo chỉ dẫn: Sự hoảng loạn dễ dẫn đến chen lấn, ngã đổ, khiến việc thoát hiểm chậm lại. Giữ bình tĩnh và tuân thủ hướng dẫn của lực lượng cứu hộ sẽ an toàn hơn.
- Xác định sẵn lối thoát hiểm: Khi ở chung cư, nhà cao tầng hoặc nơi công cộng, hãy quan sát và ghi nhớ lối thoát hiểm gần nhất để chủ động ứng phó khi có sự cố.
- Giữ liên lạc khi thoát ra ngoài: Sau khi thoát nạn, cần báo cho lực lượng cứu hộ hoặc người thân biết mình đã an toàn, đồng thời hỗ trợ cung cấp thông tin nếu còn người mắc kẹt bên trong.
Những lưu ý về an toàn khi thoát hiểm
Nói chung, trang bị kỹ năng thoát hiểm khi có cháy là điều cần thiết để mỗi cá nhân, đặc biệt là trẻ nhỏ, biết cách bảo vệ bản thân trong tình huống nguy hiểm. Không chỉ dừng lại ở kiến thức, việc luyện tập thường xuyên sẽ giúp kỹ năng trở thành phản xạ tự nhiên.
Tại The Dewey Schools, học sinh không chỉ được học kiến thức học thuật mà còn được rèn luyện các kỹ năng sống, trong đó có kỹ năng an toàn và thoát hiểm trong nhiều tình huống. Đây là nền tảng quan trọng để các em phát triển toàn diện và vững vàng hơn trong cuộc sống.
