Ngành tư vấn hướng nghiệp là một trong những lĩnh vực có vai trò ngày càng quan trọng trong việc định hướng nghề nghiệp và phát triển năng lực cá nhân. Trước sự biến động mạnh mẽ của thị trường lao động, ngành này lại càng cần thiết bởi nó giúp định hướng lộ trình nghề nghiệp trong hệ thống giáo dục và xã hội. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp cách chọn nghề, tìm thực tập phù hợp và định hướng phát triển nghề nghiệp từ những bước đầu tiên.
1. Ngành tư vấn hướng nghiệp là gì?
Tư vấn hướng nghiệp là người đặt câu hỏi để giúp thân chủ tự khám phá bản thân. “Counsellor” thường có nền tảng tâm lý học. Và “consultant” vừa lắng nghe vừa đưa ra giải pháp phù hợp.
Công việc của một chuyên gia tư vấn hướng nghiệp thường là:
- Gặp gỡ, tư vấn cách lựa chọn nghề nghiệp: Đối tượng thường là các học sinh, sinh viên hoặc người đi làm, trực tiếp hoặc trực tuyến. Buổi trao đổi có thể kéo dài trong khoảng 60–90 phút. Nội dung buổi tư vấn có thể xoay quanh việc chọn ngành, chọn trường phù hợp, khám phá điểm mạnh, đam mê để đưa ra một số lựa chọn nghề nghiệp phù hợp.
- Hướng dẫn viết, sửa lỗi CV: Các nhà tư vấn hướng nghiệp thường hỗ trợ cách viết CV, sửa lỗi cho những sinh viên mới ra trường hoặc người đi làm chưa có nhiều kinh nghiệm chuẩn bị CV để tăng tỷ lệ thành công.
- Luyện tập phỏng vấn: Nhà tư vấn hướng nghiệp có thể giúp các khách hàng luyện tập phỏng vấn để hiểu rõ hơn về các nội dung được hỏi và chuẩn bị tâm lý, giúp tăng cơ hội trúng tuyển.
- Định hướng xây dựng thương hiệu cá nhân: Thương hiệu cá nhân là yếu tố quan trọng để ứng viên gây ấn tượng tốt với nhà tuyển dụng. Chính vì vậy, từ các điểm mạnh của ứng viên, các nhà tư vấn hướng nghiệp sẽ định hướng xây dựng thương hiệu cá nhân để bạn tìm kiếm cơ hội phù hợp.

Ngành tư vấn hướng nghiệp là gì?
>>XEM THÊM:
- Tài chính ngân hàng thi khối nào? Điểm chuẩn mới nhất 2025
- Nghề nghiệp cho người hướng ngoại: 9+ ngành nghề phù hợp
2. Kỹ năng và kiến thức cần thiết để trở thành chuyên viên tư vấn hướng nghiệp
Để trở thành một chuyên viên tư vấn hướng nghiệp, bạn cần có các kiến thức và kỹ năng cần thiết dưới đây:
2.1 Kiến thức về ngành nghề và thị trường lao động
Một chuyên viên ngành tư vấn hướng nghiệp cần có những hiểu biết sâu sắc về các ngành nghề khác nhau trong xã hội, các xu hướng thị trường lao động. Đồng thời hiểu rõ về yêu cầu công việc và môi trường kinh doanh. Điều này giúp họ cung cấp thông tin chính xác cho những người cần tư vấn và định hướng lộ trình nghề nghiệp.

Ngành tư vấn hướng nghiệp yêu cầu am hiểu kiến thức về ngành nghề và thị trường lao động
2.2 Kỹ năng tư vấn, lắng nghe và giao tiếp
Đặc thù của ngành tư vấn hướng nghiệp là gặp gỡ, trao đổi với khách hàng. Chính vì vậy, kỹ năng lắng nghe và tư vấn là một trong những yếu tố quan trọng, quyết định hiệu quả trong công việc. Bạn phải lắng nghe để hiểu rõ các vấn đề mà khách hàng đang gặp phải, nhu cầu, mục tiêu của mỗi cá nhân trong sự nghiệp. Khi đã nắm được các vấn đề này, bạn mới có thể đưa ra lời khuyên, tư vấn công việc phù hợp.
2.3 Kỹ năng phân tích và đánh giá
Một chuyên viên tư vấn hướng nghiệp phải có kỹ năng phân tích và đánh giá các yếu tố như khả năng, sở thích, kỹ năng và mục tiêu của mỗi cá nhân. Chính điều đó sẽ giúp họ đưa ra những đánh giá chính xác và những lời khuyên phù hợp về việc lựa chọn nghề nghiệp cho khách hàng.

Tư vấn hướng nghiệp cho học sinh, sinh viên
>>XEM THÊM:
- Cách rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho học sinh THPT hiệu quả
- Quản trị Marketing thi khối nào? Bí quyết chọn khối phù hợp
2.4 Kiến thức về quy trình tuyển dụng
Chuyên gia hướng nghiệp cần hiểu về quy trình tuyển dụng, các bước xây dựng hồ sơ, phỏng vấn và kỹ năng tìm việc làm. Từ đó hướng dẫn và tư vấn cho khách hàng về cách nắm bắt cơ hội việc làm và nâng cao khả năng thành công trong quá trình tìm việc.
2.5 Kiến thức về giáo dục và đào tạo
Chuyên gia hướng nghiệp cần tìm hiểu về các khóa học và các chương trình đào tạo, học tập của các ngành nghề khác nhau. Khi tư vấn cho khách hàng, các chuyên gia có thể cung cấp thêm thông tin để họ phát triển bản thân và mở rộng cơ hội cho mình.

Tư vấn hướng nghiệp cần có kiến thức về giáo dục, đào tạo tốt
2.6 Kỹ năng quản lý thời gian và tổ chức
Chuyên gia hướng nghiệp rất cần khả năng quản lý thời gian và tổ chức công việc hợp lý, hiệu quả. Họ thường phải gặp gỡ và tư vấn với nhiều người cùng lúc nên việc có kỹ năng này sẽ tạo lợi thế lớn khi quyết định trở thành nhà tư vấn hướng nghiệp.
2.7 Khả năng giải quyết vấn đề
Chuyên viên hướng nghiệp cần có khả năng giải quyết vấn đề liên quan tới sự nghiệp và hướng đi nghề nghiệp. Chính vì vậy, họ cần có khả năng giải quyết các vấn đề liên quan đến sự nghiệp và hướng đi nghề nghiệp.
2.8 Nhạy bén và linh hoạt
Chuyên viên tư vấn hướng nghiệp nên có sự nhạy bén trong việc nhận biết các xu hướng của thị trường lao động và sự thay đổi trong yêu cầu công việc và các cơ hội mới. Bên cạnh đó, sự linh hoạt trong việc thích nghi với các tình huống và yêu cầu đặc biệt đối với từng trường hợp sẽ giúp bạn tư vấn hiệu quả.

Ngành tư vấn nghề nghiệp cần có sự linh hoạt và nhạy bén với thị trường lao động
>>XEM THÊM:
- Ngành an ninh mạng thi khối nào? Top trường đào tạo tốt nhất
- Ngành khoa học máy tính thi khối nào? Điểm chuẩn mới nhất
2.9 Kiến thức phát triển bản thân
Các chuyên viên hướng nghiệp cần có những kiến thức về phát triển bản thân để đưa ra lời khuyên cho khách hàng. Kiến thức này sẽ truyền động lực cho, giúp họ thấu hiểu chính mình, thay đổi những điểm yếu và phát huy những điểm mạnh để chạm tới mục tiêu nghề nghiệp.
2.10 Kỹ năng nghiên cứu
Nhà tư vấn hướng nghiệp cần có kỹ năng nghiên cứu những vấn đề chuyên sâu. Tùy thuộc vào từng đối tượng khách hàng, nghề nghiệp, kỹ năng nghiên cứu sẽ giúp bạn hiểu sâu và đưa ra những lời khuyên chính xác cho khách hàng.
3. Các bước để trở thành chuyên gia tư vấn hướng nghiệp
Nếu bạn đang mong muốn trở thành chuyên gia trong ngành tư vấn hướng nghiệp, hãy tham khảo lộ trình nghề nghiệp dưới đây.
3.1 Kiểm tra mức độ phù hợp giữa tính cách và công việc
Trước hết, bạn cần kiểm tra mức độ phù hợp giữa tính cách và công việc này để xem mình có thể gắn bó lâu dài hay không. Bạn có thể kiểm tra xem bản thân có ba yếu tố như khả năng lắng nghe của bản thân, sự kiên nhẫn, ham học hỏi không. Đây sẽ là ba yếu tố tiên quyết, quyết định bạn có thực sự phù hợp với nghề không.

Để trở thành một chuyên gia tư vấn hướng nghiệp cần chuẩn bị và học hỏi nhiều kỹ năng
>>XEM THÊM:
- Ngành Điện tử viễn thông thi khối nào? Các tổ hợp phổ biến
- Truyền thông Marketing thi khối nào? Giải đáp A-Z
3.2 Thi bằng hoặc chứng chỉ
Tại Việt Nam hiện chưa có các chương trình đào tạo ngành tư vấn hướng nghiệp. Tuy nhiên, bằng cử nhân hoặc thạc sĩ trong các ngành kinh doanh, truyền thông hoặc quản trị nhân lực cũng tương đối phù hợp. Bên cạnh các bằng chính quy kể trên, bạn cũng nên học thêm các chứng chỉ ngắn hạn liên quan như:
- Chứng chỉ chuyên viên hướng nghiệp của Hướng nghiệp Sông An: Sông An là một trong những đơn vị đầu tiên tại Việt Nam, cung cấp chứng chỉ về mảng hướng nghiệp khá uy tín và có chất lượng chuyên môn tốt.
- Chứng chỉ hướng nghiệp của NCDA: Đây là hiệp hội hướng nghiệp của Mỹ, có uy tín và chất lượng hàng đầu thế giới với các chứng chỉ cơ bản và nâng cao về hướng nghiệp bằng tiếng Anh.
- Chứng chỉ coaching ICF: Bạn có thể chọn học coach và sau đó nghiên cứu thêm để có thể làm công việc tư vấn hướng nghiệp. Hiện tại ở Việt Nam đã có nhiều chuyên gia tư vấn hướng nghiệp lựa chọn học chứng chỉ này và đạt được nhiều kết quả rất tốt.

Những giá trị mà Hướng nghiệp Sông An theo đuổi
3.3 Có kinh nghiệm đi làm thực tiễn
Muốn trở thành một chuyên viên ngành tư vấn hướng nghiệp tốt, bạn nên có kinh nghiệm đi làm thực tiễn trước khi thực sự theo đuổi nghề này. Nếu bạn là người mới ra trường và yêu thích hướng nghiệp, tranh thủ đi làm 2-3 năm để lấy kinh nghiệm và tranh thủ thời gian đó học thêm kiến thức về hướng nghiệp.
3.4 Phát triển kỹ năng theo khung năng lực
Mỗi nghề nghiệp đều có khung năng lực riêng để thành công trong nghề đó. Bạn có thể tìm hiểu trước về ngành này qua cuốn sách “Khung năng lực dành cho chuyên viên hướng nghiệp tại Việt Nam”. Bạn hãy dành thời gian nghiên cứu khung năng lực này và xác định xem đâu là điểm mạnh và đâu là điểm yếu để dành thời gian học thêm.
3.5 Xác định nhóm đối tượng hướng nghiệp và chủ đề hướng nghiệp tập trung
Khi muốn trở thành chuyên viên ngành tư vấn hướng nghiệp, bạn cần xác định các nhóm đối tượng hướng nghiệp và chủ đề hướng nghiệp tập trung. Bởi với mỗi nhóm đối tượng sẽ cần những kiến thức và kĩ năng khác nhau, việc xác định được nhóm đối tượng tập trung sẽ giúp bạn tập trung đúng vào mong muốn, nhu cầu của họ.
Từ đó đưa ra những chiến lược phù hợp để thu hút nhóm đối tượng hướng nghiệp và chủ đề hướng nghiệp chính mà bạn muốn tập trung vào. Nếu bạn chưa xác định được, thời gian đầu hãy cứ thử. với nhiều nhóm đối tượng khác nhau để có trải nghiệm và xác định rõ đâu là đối tượng mình tập trung.

Xác định nhóm đối tượng hướng nghiệp là điều quan trọng để trở thành nhà hướng nghiệp thành công
3.6 Xây dựng mạng lưới quan hệ rộng rãi
Muốn thành công trong ngành tư vấn hướng nghiệp, bạn cần xây dựng được mạng lưới quan hệ rộng. Đó có thể là những người đang làm công việc hướng nghiệp, nhân sự ở nhiều ngành nghề khác nhau trong cuộc sống. Tùy vào mỗi nhóm đối tượng mục tiêu hướng nghiệp mà bạn có thể dành thời gian xây dựng và phát triển mạng lưới quan hệ với họ.
3.7 Xây dựng thương hiệu cá nhân
Khi đã có được vốn kiến thức và kĩ năng đủ dùng và xác định được chủ đề, ngành nghề và nhóm đối tượng hướng nghiệp mục tiêu, bạn cần xây dựng thương hiệu cá nhân cho mình. Điều này sẽ giúp mọi người biết bạn là ai, bạn có những gì có thể giúp ích cho họ và uy tín của bạn đối với nghề. Bạn có thể lựa chọn phát triển thương hiệu cá nhân của mình trên các nền tảng mạng xã hội hoặc các website đều rất hiệu quả.

Xây dựng thương hiệu cá nhân là cách để bạn kết nối với các tệp khách hàng tiềm năng cần tư vấn
3.8 Học hỏi từ chuyên gia
Trong quá trình làm nghề, bạn nên học hỏi thêm từ các chuyên gia để được cập nhật thêm các kỹ năng giải quyết vấn đề và trường hợp cụ thể hoặc mở rộng góc nhìn của mình. Bạn có thể tham gia các hội thảo hàng năm hoặc một số workshop, khóa học ngắn hạn do các chuyên gia đầu ngành mở ra để trao đổi về nghề.
Ngành tư vấn hướng nghiệp đang ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong bối cảnh thị trường lao động và việc làm đang có nhiều biến động mạnh mẽ. Các chuyên gia tư vấn hướng nghiệp không chỉ giúp cho người lao động tìm đúng định hướng công việc, cơ hội nghề nghiệp tương lai mà còn góp phần tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội.
Nếu bạn đang tìm kiếm một môi trường học tập chuẩn hiện đại, chương trình đào tạo phù hợp với xu thế xã hội và định hướng lộ trình nghề nghiệp sớm cho học sinh, The Dewey Schools chính là lựa chọn hoàn hảo. Tại đây, học sinh sẽ được học tập và trải nghiệm đa dạng các hoạt động để hiểu rõ thế mạnh của bản thân. Hãy đồng hành cùng The Dewey Schools ngay hôm nay!




