Có rất nhiều lời khuyên sáo rỗng khi nói về cân bằng giữa học tập và cuộc sống. Chắc hẳn bạn sẽ không bất ngờ nếu tôi nói rằng để duy trì sự cân bằng này trong IB, bạn nên hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử, ngủ đủ giấc và tập 100 lần chống đẩy mỗi ngày. Tất nhiên, những điều đó hoàn toàn đúng, nhưng những thay đổi lối sống quá đột ngột như vậy không thực tế với hầu hết mọi người, bao gồm cả tôi.
Tôi biết rằng nếu dậy lúc 6 giờ sáng, tập thể dục sau khi uống một ly sinh tố rau bina, có thể tôi sẽ đạt được hiệu suất học tập đáng kinh ngạc. Nhưng thành thật mà nói, tôi không muốn làm vậy. Vậy chúng ta – những con người bình thường đang chịu áp lực học tập – có thể làm gì để cân bằng giữa học và chơi?
Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ những mẹo giúp tôi học tập hiệu quả trong IB mà vẫn tận hưởng cuộc sống. Tôi đã đạt 41 điểm mà vẫn thấy vui vẻ. Nhiều người bạn của tôi thậm chí còn đạt điểm cao hơn và cũng có một trải nghiệm tuyệt vời! Tôi sẽ giữ những mẹo này thực tế và không sáo rỗng, để bạn thực sự có động lực thử chúng.
Hãy nhớ rằng đây là những điều hiệu quả với tôi. Bạn cần điều chỉnh cho phù hợp với bản thân. Và nếu có điều gì đó bạn không đồng tình, cũng không sao cả – mỗi người có cách học hiệu quả khác nhau. Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn tìm ra cách của riêng mình.
Bạn không cần phải cảm thấy hoàn hảo mới có thể học IB
Có những lúc chúng ta hoàn toàn không muốn học. Mở sách ra có lẽ là điều cuối cùng bạn muốn làm. Tôi cũng từng như vậy. Đặc biệt khi tâm trạng không tốt, tôi chỉ muốn làm gì đó khác thay vì học. Tôi tự nhủ: “Dù sao mình cũng chẳng thể làm tốt được,” và thế là tôi chìm vào việc lướt điện thoại vô định.
Nhưng sự thật là bạn không cần cảm thấy hoàn hảo để hoàn thành công việc. Chỉ cần làm được 30% so với năng suất bình thường cũng đã là một bước tiến. Hãy cố gắng bắt đầu, dù chỉ một chút. Thường thì sau khi vượt qua sự lười biếng ban đầu, bạn sẽ cảm thấy có động lực hơn.
Bất cứ nỗ lực nhỏ nào cũng có giá trị. Có một câu nói rất hay: “Làm sao để ăn hết một con voi? Hãy ăn từng miếng một.”
Nếu có thể quay lại quá khứ, tôi sẽ nhắc nhở bản thân rằng chỉ cần làm một chút cũng tốt hơn là không làm gì. Và tôi cũng sẽ tự nhắc mình rằng học tập có thể vui vẻ. Các môn học IB thực sự có những điều thú vị. Không cần thiết phải xây một bức tường ngăn mình tận hưởng việc học – thích thú với những gì bạn làm sẽ giúp bạn duy trì động lực.
Bạn không cần phải cảm thấy hoàn hảo mới có thể học IB
Đừng lập kế hoạch quá cứng nhắc
Nhiều người thường có xu hướng lập một kế hoạch ôn tập chi tiết cho cả tuần hoặc cả tháng. Ví dụ:
- Thứ Hai: Học 3 giờ môn Toán cao cấp (HL)
- Thứ Ba: Làm đề thi May TZ1 2019 môn Hóa HL – Paper 2
- Thứ Tư: Soạn thẻ ghi nhớ về chủ đề Mussolini trong môn Lịch sử
Nghe có vẻ hoàn hảo, nhưng cách làm này có một số vấn đề:
- Cuộc sống không thể đoán trước – Chỉ cần bạn trễ một ngày, bạn sẽ phải chạy đua để theo kịp kế hoạch.
- Khả năng làm việc thực tế bị đánh giá sai – Bạn có thể đặt ra 3 giờ học nhưng thực tế chỉ tập trung được 20 phút. Ngược lại, có những lúc bạn đang có động lực học nhưng lại phải dừng lại vì “hết giờ theo kế hoạch”.
Điều này có thể gây căng thẳng, vì bạn luôn cảm thấy mình chưa làm đủ.
Cách lập kế hoạch linh hoạt hơn
Thay vì lên kế hoạch chi tiết cho từng ngày, hãy tạo một thói quen ôn tập và dựa vào đó để điều chỉnh. Hãy tự hỏi: “Môn nào cần ưu tiên ôn tập hơn?” và lập một lịch trình linh hoạt.
Một phương pháp hữu ích là “thời gian biểu hồi cứu” (retrospective timetable) – thay vì lên kế hoạch trước, bạn theo dõi mình đã học gì và điều chỉnh theo mức độ cần thiết.
Hãy thử làm theo cách này:
- Quyết định một khung giờ học (ví dụ: học sau bữa tối).
- Dựa vào những gì bạn đã học gần đây, chọn chủ đề cần ôn tập nhất.
- Không áp đặt quá cứng nhắc cho “bản thân trong tương lai”.
Lập kế hoạch vẫn quan trọng, nhưng đừng biến nó thành một gánh nặng. Hãy sử dụng lịch và danh sách công việc đúng cách: ghi lại deadline quan trọng và chừa không gian để điều chỉnh.
Cần lập kế hoạch một cách linh hoạt hơn
Đừng lập kế hoạch chỉ đề trì hoãn
Việc tạo ra một danh sách công việc hay lập kế hoạch rất dễ khiến chúng ta cảm thấy như mình đang làm việc trong khi thực tế là đang trì hoãn. Có bao giờ bạn viết một việc đã hoàn thành vào danh sách chỉ để gạch đi không? Tôi cũng vậy! Đó chính là một dạng trì hoãn hiệu quả.
Hãy đảm bảo rằng kế hoạch của bạn giúp bạn hành động, thay vì chỉ làm bạn cảm thấy bận rộn.
Cân bằng giữa học tập và nghỉ ngơi
Thật khó để biết khi nào nên nghỉ ngơi và khi nào nên học tiếp. Có bao giờ bạn tự hỏi:
- “Mình có đang thư giãn quá nhiều không?”
- “Mình nên làm IA, EE hay ôn tập cho kỳ thi sắp tới?”
Giải pháp là giữ vững kỷ luật:
- Hoàn thành công việc quan trọng trước, sau đó mới thư giãn.
- Khi nghỉ ngơi, hãy thực sự thư giãn – đừng lo lắng về việc học khi bạn đang cố gắng nghỉ ngơi.
Kiểm soát công nghệ để không bị xao nhãng
Điện thoại là con dao hai lưỡi – vừa là công cụ hỗ trợ học tập, vừa là nguồn gây mất tập trung. Tôi sẽ không khuyên bạn từ bỏ smartphone (vì điều đó không thực tế), nhưng có một cách giúp bạn kiểm soát nó hiệu quả:
Chỉ xem phim hoặc video khi có người khác cùng xem. Điều này giúp biến việc xem nội dung giải trí thành một hoạt động xã hội, thay vì một cách trì hoãn vô tận.
Không có cách nào “chuẩn” để cân bằng giữa học tập và cuộc sống trong IB. Mỗi người có một phương pháp riêng. Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy bài viết này hữu ích, hãy thử áp dụng một vài mẹo trên.
Điều quan trọng nhất là bất cứ nỗ lực nào cũng có giá trị. Ngay cả khi chỉ học một chút, nó vẫn giúp bạn tiến lên. Vì vậy, hãy bắt đầu ngay bây giờ – và nhớ rằng học tập có thể vui vẻ!
Nguồn dịch và tham khảo: https://lanterna.com/blog/study-life-balance-in-the-ib-an-honest-guide/
