Tình trạng xâm hại trẻ em ngày càng tăng cao trở thành vấn đề nhức nhối trong xã hội. Điều này khiến nhiều bậc phụ huynh vô cùng lo lắng và mong muốn trang bị cho con các kiến thức và kỹ năng để tự bảo vệ mình. Để bảo vệ trẻ em thì việc giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học là điều vô cùng cần thiết.
Vậy giáo dục giới tính cho trẻ nhỏ như thế nào là đúng và các phương pháp hiệu quả để giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học là gì? Cùng The Dewey Schools tìm hiểu câu trả lời ngay trong nội dung bài viết dưới đây.
Tầm quan trọng của việc giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học
Theo số liệu thống kê của Bộ Công an, trong 6 tháng đầu năm 2023 cả nước phát hiện 1.075 vụ xâm hại trẻ em (tăng 2,6% số vụ so với cùng kỳ năm 2022), xâm hại 1.233 trẻ em (tăng 13,3% số trẻ em so với cùng kỳ năm 2022).
Tình trạng xâm hại trẻ em diễn biến ngày càng phức tạp với nhiều hình thức khác nhau, trong đó có nhiều trường hợp trẻ bị xâm hại bởi chính những người quen thuộc hoặc người thân thuộc. Đây là hồi chuông báo động cho phụ huynh và ngành giáo dục cần quan tâm hơn đến việc giáo dục giới tính sớm cho trẻ để các em có thể tự bảo vệ mình.
Tình trạng xâm hại trẻ nhỏ đang diễn biến ngày càng phức tạp
Mục tiêu của giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học
Giáo dục giới tính là giúp trẻ sống đúng với giới tính, biết trân trọng giá trị của bản thân và trân trọng mọi người. Khi hiểu về giới tính, hiểu rõ giá trị của bản thân trẻ biết cách bảo vệ mình khỏi cám dỗ, xâm hại bên ngoài cũng như tôn trọng thân thể người khác. Đây cũng là hành trình để các bé hoàn thiện nhân cách cho bản thân mình.
Giáo dục giới tính với học sinh tiểu học là giai đoạn đầu của tuổi dậy thì nên cần chú trọng không làm mất đi sự trong sáng, ngây thơ của chính lứa tuổi của các bé. Đây cũng là mấu chốt vấn đề để giáo viên và cha mẹ tìm ra phương pháp giáo dục phù hợp cho học sinh tiểu học.
>> Xem thêm: Đồng hành và thấu hiểu học sinh tuổi “Teen” liệu có khó?
Tầm quan trọng của việc giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học
Việc giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học có quan trọng lớn, có ảnh hưởng đến sự phát triển và tương lai của trẻ:
- Phòng tránh những hậu quả đáng tiếc: Giáo dục giới tính cung cấp kiến thức liên quan đến sức khỏe sinh sản, giới tính và các biện pháp phòng tránh xâm hại, tự bảo vệ mình cho trẻ. Đồng thời giúp trẻ hiểu đúng về sức khỏe, giới tính và hạn chế tối đa tính trạng bị xâm hại, lạm dụng tránh những hậu quả đáng tiếc.
- Giúp trẻ biết cách giải quyết vấn đề liên quan đến giới tính: Khi được trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết trẻ biết cách giao tiếp xã hội, giải quyết các vấn đề liên quan đến giới tính. Đối với những tình huống không xử lý được trẻ biết tìm kiếm sự giúp đỡ của người lớn.
- Giúp trẻ lựa chọn mối quan hệ lành mạnh. Khi trẻ nắm được các kiến thức, kỹ năng về giới tính, về sự phát triển của bản thân, sự thay đổi ở tuổi dậy thì trẻ sẽ biết cách đưa ra quyết định chọn lựa mối quan hệ lành mạnh. Trẻ biết cách chọn từ chối hay đồng ý các mối quan hệ tốt đẹp hay nguy hại trong cuộc sống.
Giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học có ảnh hưởng đến sự phát triển và tương lai của bé
Thực trạng của việc giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học ở Việt Nam
Trên thực tế, rất nhiều phụ huynh và học sinh cảm thấy e ngại, ngượng ngùng khi đề cập đến các thông tin có liên quan đến giới tính. Vì vậy việc giáo dục giới tính tại gia đình còn nhiều hạn chế, cha mẹ và con cái rất khó để nói chuyện về vấn đề này. Trẻ e ngại, người lớn phớt lờ các câu hỏi từ con dễ dẫn đến tình trạng các bé tự tìm hiểu thông tin từ các nguồn khác. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ tiếp cận thông tin sai lệch càng gây nguy hại.
Giáo dục giới tính trong các trường đang “thiếu, ít và muộn”, theo đánh giá của tiến sĩ Vũ Thu Hương, cựu giảng viên khoa Giáo dục tiểu học, Đại học Sư phạm Hà Nội. Trong chương trình giáo dục tiểu học, nội dung về giáo dục giới tính chỉ được đưa vào dưới dạng lồng ghép trong chương trình môn Khoa học ở sách giáo khoa Khoa học lớp 5. Trong khi, đây là một nội dung khá cồng kềnh với nhiều kiến thức và kỹ năng cần được triển khai riêng biệt và xây dựng chương trình giáo dục bài bản, chi tiết để đảm bảo học sinh có thể hiểu và nắm bắt được.
Tại các trường tư thục, dân lập và trường quốc tế có sự chú trọng đến chương trình giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học tính bằng cách đẩy mạnh hoạt động ngoại khóa cho trẻ. Từ đó giúp các em nhận thức tốt, có khả năng đề phòng để bảo vệ bản thân an toàn.
Trong số các trường quốc tế hiện nay tại Việt Nam thì The Dewey Schools là một trong những trường quốc tế song ngữ làm rất tốt công tác giáo dục giới tính cho trẻ từ rất sớm để trẻ có khả năng nhận thức vấn đề, phòng tránh nguy cơ cũng như bảo vệ bản thân tốt nhất. Nhà trường còn đào tạo cho cán bộ nhân viên, giảng viên về ý thức bảo vệ học sinh khi làm việc tại đây.
Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm về triết lý giáo dục cũng như phương pháp dạy học mà Dewey Schools đang hướng đến TẠI ĐÂY
8 phương pháp giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học đúng cách
Giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học như thế nào để giúp trẻ có kiến thức, kỹ năng cần thiết phù hợp với lứa tuổi nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh trong tương lai? The Dewey Schools chia sẻ 8 phương pháp giáo dục giới tính cho trẻ đúng cách trong nội dung tiếp theo.
Xây dựng ý thức nền tảng
Xây dựng ý thức nền tảng là phương pháp giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học được đánh giá cao về hiệu quả mà cha mẹ có thể áp dụng để giáo dục giới tính cho con ngay tại nhà. Phương pháp này tiến hành bằng cách giảng dạy thông qua góc nhìn đúng đắn và tích cực. Từ đó hình thành nền tảng kiến thức, thái độ, suy nghĩ và hành động cho trẻ.
Xây dựng ý thức nền tảng cho trẻ cần được thực hiện sớm để giúp trẻ phát triển an toàn trong tương lai. Vậy giai đoạn sớm xây dựng ý thức nền tảng cho trẻ thích hợp là khi nào? Nhiều phụ huynh có quan điểm độ tuổi tiểu học còn quá sớm để giáo dục về giới tính vì trẻ chưa có khả năng nhận thức về vấn đề này.
Tuy nhiên ở bậc tiểu học trẻ hoàn toàn có thể tiếp thu các thông tin cơ bản để tạo tiền đề cho những bài học chuyên sâu hơn về giáo dục giới tính trong tương lai.
Xây dựng ý thức nền tảng là phương pháp giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học hiệu quả nhất
Thông qua hoạt động ngoại khóa
Hoạt động ngoại khóa là thời gian được yêu thích bởi trẻ có thể vừa học tập vừa vui chơi trong không khí thoải mái, hào hứng. Trẻ có cơ hội tìm tòi, sáng tạo, khám phá, học hỏi để bổ sung thêm kiến thức cho bản thân.
Phương pháp giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học thông qua hoạt động ngoại khóa đối với học sinh tiểu học mang đến hiệu quả tốt. Ngoài các giờ học chính thức, các trường đưa vấn đề này vào chương trình ngoại khóa, giáo viên có thể trò chuyện, trao đổi cởi mở hơn học sinh. Không khí học tập sẽ thân thiện, thoải mái để trẻ bớt e dè, trở nên tự tin hơn trong việc tìm hiểu hay chia sẻ về chủ đề này.
Ngoài ra, thầy cô giáo có thể tổ chức cho trẻ xem các video, website về giáo dục giới tính. Mời các chuyên gia tư vấn chia sẻ, họ sẽ có cách nói chuyện chuyên nghiệp giúp trẻ bớt rụt rè, cởi mở, mạnh dạn tìm hiểu kiến thức hơn. Đây là cách giúp trẻ hiểu về giáo dục giới tính 1 cách trực tiếp, nâng cao kỹ năng tự bảo vệ, ứng phó với tình huống nguy hiểm…
Đề cao tính trung thực
Với những kiến thức về giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học, trẻ sẽ không ngừng thắc mắc về vấn đề này. Người lớn không nên ngại ngùng khi trả lời bé, chúng ta cần trung thực giải đáp thắc mắc một cách rõ ràng, linh hoạt, thông minh để trẻ có thể hiểu rõ.
Trong các vấn đề chúng ta không nắm vững câu trả lời, thầy cô hãy hẹn con vào thời điểm khác. Hãy tìm hiểu kỹ lưỡng những thông tin chính thống để đưa ra đáp án đúng cho trẻ, tránh đưa ra câu trả lời sai khiến trẻ hình thành quan niệm sai lầm, sau này rất khó để thay đổi lại.
Đưa giáo dục giới tính vào đề tài môn học
Giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học khi đưa vào các chủ đề giảng dạy hàng ngày sẽ mang lại hiệu quả cao. Giáo viên có thể lồng ghép kiến thức này vào nhiều đề tài môn học tự nhiên và xã hội, khoa học… Bên cạnh đó thầy cô giáo nên tổ chức các hoạt động, trò chơi cho trẻ tham gia để tạo không khí vui tươi, thoải mái, không gò bó giúp các bé tiếp thu một cách nhanh nhất.
Đưa giáo dục giới tính và đề tài môn học
Nâng cao kiến thức cho giáo viên
Giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học hay bất kỳ cấp học nào đều là điều tế nhị, yêu cầu giáo viên có kiến thức, sự tâm lý và linh hoạt. Để giáo dục giới tính cho lứa tuổi tiểu học, thầy cô cần hiểu rõ tâm lý của các bé, có khả năng truyền đạt tốt, có biện pháp giải quyết vấn đề phù hợp với từng tình huống của học sinh.
Các trường tiểu học nên chú trọng nâng cao kiến thức cho giáo viên về giáo dục giới tính cho trẻ. Một số kiến thức cơ bản giáo viên cần nắm vững là:
- Giới tính là gì và nguồn gốc của giới tính?
- Những biểu hiện của sự khác biệt giới tính về sinh học và về tâm lý?
- Vai trò của giới tính?
- Giáo dục giới tính như thế nào?
- Làm cách nào để giáo dục giới tính hiệu quả?
Thiết lập hộp thư chia sẻ
Thiết lập hộp thư chia sẻ được xem là cách dễ dàng để học sinh bày tỏ băn khoăn, thắc mắc cũng mình. Đây cũng là cách để giáo viên giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học bằng cách tiếp cận và thấu hiểu trẻ hơn. Mỗi lớp học nên có 1 hộp thư “Điều em muốn nói” có thể làm bằng hộp nhôm, hộp kính, hộp giấy…
Hộp thư chia sẻ tại mỗi lớp học nên đặt tại vị trí dễ thấy, trang trí một cách đáng yêu dễ thương để trẻ cảm thấy thích thú. Thầy cô hướng dẫn học sinh gửi những suy nghĩ, thắc mắc của mình về các vấn đề học tập, bạn bè, giới tính…
Tuy nhiên giáo viên cần đưa ra các quy định rõ ràng để hộp thư là nơi riêng tư. Từ đó học sinh có cảm giác yên tâm viết những bức thư chia sẻ những vấn đề của bản thân cần tư vấn hay giải đáp. Thầy cô nên thường xuyên kiểm tra thư trong hộp thư để kịp thời nắm bắt được các vấn đề của trẻ. Giáo viên giải đáp các thắc mắc của học sinh trước lớp một cách cởi mở, thân thiện để trẻ cảm thấy vui vẻ, vững tin từ đó trẻ cảm thấy yêu môi trường học tập, thúc đẩy hiệu quả học tập tiến bộ hơn.
Đối với vấn đề giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học vô cùng nhạy cảm chúng ta nên chia sẻ một cách tế nhị, tránh làm trẻ xấu hổ, e ngại. Thiết lập hộp thư chia sẻ là cách thấu hiểu, nắm bắt tâm lý của trẻ tốt nhất, giúp xóa đi khoảng cách giữa học sinh và thầy cô giáo. Vì vậy giáo viên cần hiểu rõ đặc điểm tính cách của từng trẻ, đặc điểm tâm lý lứa tuổi để dần hướng các bé tới giá trị chân, thiện, mỹ…
Thiết lập hộp thư chia sẻ tại lớp học
Giáo dục giới tính theo từng độ tuổi
Mỗi lứa tuổi khác nhau, khả năng nhận thức của trẻ khác nhau, vì vậy để giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học cần tìm kiến thức phù hợp truyền đạt cho trẻ. Bên cạnh đó chúng ta cũng phải chọn phương pháp giáo dục giới tính mà trẻ dễ tiếp thu, nhận biết nhất. Với lứa tuổi tiểu học học qua tranh ảnh, sách báo, video… sẽ mang lại hiệu quả cao.
Đặc biệt giáo viên nên tích cực trò chuyện với trẻ, thông qua các cuộc trò chuyện bình thường hóa về giới tính trẻ sớm tiếp thu được kiến thức cần thiết cho mình. Đừng đặt nặng vấn đề mà hãy xem giáo dục giới tính như chủ đề học bình thường tương tự các môn học khác.
Giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học không chỉ thực hiện tại nhà trường mà cần có sự kết hợp với gia đình để đạt hiệu quả tốt nhất. Phụ huynh nên trao đổi thông tin với giáo viên để hiểu rõ tâm lý cũng như quá trình giáo dục trẻ tại lớp học. Từ đó phối hợp với nhà trường trên hành trình giáo dục giới tính cho con cũng như có các biện pháp phòng tránh nguy cơ xâm hại cho bé.
Khi giáo dục giới tính cho con tại gia đình, phụ huynh cần chú ý:
- Tôn trọng trẻ: Cha mẹ cần tôn trọng con, luôn chia sẻ một cách chân thành cởi mở, tuyệt đối không trấn áp, hù dọa khiến trẻ có tâm trạng sợ hãi, lo lắng.
- Lắng nghe và thấu hiểu: Luôn lắng nghe con chia sẻ để thấu hiểu, đồng cảm với nỗi băn khoăn của con, cho trẻ hiểu trước đây chúng ta cũng có những nỗi lo lắng như con.
- Khuyến khích, động viên: Khuyến khích, động viên, khen ngợi khi trẻ đặt câu hỏi, thắc mắc hay tâm sự với cha mẹ. Trò chuyện với con thường xuyên để trẻ dám thổ lộ với phụ huynh những chuyện xảy ra với mình, tin tưởng tìm sự giúp đỡ của cha mẹ khi cần.
- Sử dụng từ ngữ phù hợp: Trò chuyện, tâm sự nhẹ nhàng, không dùng tiếng lóng hay các từ ngữ chê bai, nhạo báng làm ảnh hưởng xấu đến phát triển ngôn ngữ, thái độ, tâm lý của con.
- Quan tâm đến trẻ: Quan tâm đến các quan điểm của trẻ, xem trẻ đã tiếp nhận những thông tin gì, hiểu biết đến đâu để kịp thời các thông tin sai lệch và cung cấp các kiến thức khoa học có giá trị văn hóa cho bé.
- Lưu ý con tránh xa các tình huống xấu: Hướng dẫn con về các tính huống xấu có thể xảy ra, dạy con cách tránh xa hay tìm sự giúp đỡ từ những người xung quanh. Dạy con không tiếp xúc, đi theo người lạ, cẩn trọng với những người thân thuộc, quen thuộc có hành động xấu.
- Nâng cao kiến thức: Tự nâng cao kiến thức, nhận thức từ các nguồn tài liệu đáng tin cậy hoặc tham vấn các nhà tâm lý, bác sĩ để quá trình giáo dục giới tính cho trẻ đạt hiệu quả tốt hơn.
Phụ huynh cần giáo dục giới tính cho trẻ tùy theo từng độ tuổi
Khuyến khích học sinh cởi mở
Thầy cô cần quan tâm đến các thắc mắc của trẻ để giải thích cho bé hiểu. Tuy nhiên bên cạnh việc đó, để giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học một cách hiệu quả thì chúng ta nên quan tâm, khuyến khích trẻ cởi mở, nêu lên những thắc mắc, băn khoăn của mình.
Ví dụ: Khi xem tranh ảnh, video, phim có hình ảnh phụ nữ mang thai, giáo viên có thể đặt ra câu hỏi cho trẻ như “Em có biết thai nhi được hình thành như thế nào không?”. Sau khi nghe trẻ trả lời, chúng ta hãy cùng bé trao đổi về vấn đề này và thông qua đó lồng ghép các kiến thức về giáo dục giới tính.
Giáo dục giới tính cho học sinh tiểu học là vấn đề tế nhị, tuy nhiên vấn đề này có ảnh hưởng không nhỏ để sức khỏe và đời sống của trẻ. Việc giáo dục giới tính rất thiết thực và cần sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình để chăm lo và bảo vệ an toàn cho các bé một cách tốt nhất. The Dewey School hy vọng những thông tin chia sẻ trong bài viết trên sẽ hữu ích với phụ huynh và thầy cô đang quan tâm đến giáo dục giới tính cho trẻ từ giai đoạn sớm.
